Q&A Omgevingswet: Hoe ziet het overgangsrecht eruit?
Iedere week zullen op VJ de juridische experts van NewGround Law een facet behandelen van de Omgevingswet, de nieuwe wet- en regelgeving op het gebied van de fysieke leefomgeving. Vandaag beantwoorden Anne-Marie Klijn en Pim Oremans de vraag: Hoe ziet het overgangsrecht van de Omgevingswet eruit?
De Omgevingswet vervangt alle bestaande wet- en regelgeving op het gebied van de fysieke leefomgeving (o.a. ruimtelijke ordening, milieu en natuurbescherming). Onder het motto “eenvoudig beter” zullen 40 wetten en 120 AMvB’s worden gebundeld in één wet en vier AMvB’s. Dat zou het omgevingsrecht inzichtelijker, voorspelbaarder en gemakkelijker in het gebruik maken; een integrale benadering van de fysieke leefomgeving, meer flexibiliteit en afwegingsruimte voor lokale overheden en snellere besluitvorming.
Als het aan het kabinet ligt, treedt de Omgevingswet per 1 januari 2021 in werking. Daarom zullen wij op deze plek wekelijks een vraag beantwoorden ten aanzien van de Omgevingswet. De vraag van deze week luidt: wat is het overgangsrecht naar de nieuwe Omgevingswet?
Zoals we in de blog van vorige week al kort toelichtten gaan we met de Omgevingswet toe naar een stelsel waarbij voor meerdere vergunningsplichtige activiteiten straks alleen nog maar de nieuwe omgevingsvergunning nodig is. Eerder besteedden we al aandacht aan het omgevingsplan, wat het bestemmingsplan gaat opvolgen. Want wat gebeurt er nu met bestaande vergunningen en bestemmingsplannen, als straks de nieuwe instrumenten van de Omgevingswet in werking treden?
Overgangsfase: van bestemmingsplan naar omgevingsplan
Wanneer de Omgevingswet in werking treedt hebben waarschijnlijk nog niet alle planwetgevers een omgevingsplan klaarliggen dat aan alle eisen voldoet. Voor die gevallen heeft de wetgever het ‘omgevingsplan van rechtswege’ bedacht. Dat houdt in dat de bestaande bestemmingsplannen, provinciale inpassingsplannen, wijzigingsplannen, exploitatieplannen etc. onderdeel uitmaken van een tijdelijk omgevingsplan, het omgevingsplan van rechtswege, tot er een nieuw omgevingsplan is vastgesteld. Vanaf dag één van inwerkingtreding van de Omgevingswet geldt dus overal een omgevingsplan, maar als nog geen nieuw plan is vastgesteld bestaat dit omgevingsplan uit de al bestaande regels en heeft het nog geen betrekking op de gehele fysieke leefomgeving. In de praktijk betekent dit dat in eerste instantie alleen de naam van de regels verandert.
Het nieuwe ‘echte’ omgevingsplan kan de planwetgever vaststellen op twee manieren: óf door stapsgewijs regels aan het omgevingsplan toe te voegen, óf door in één keer een volledig omgevingsplan vast te stellen. Voor dit proces, waarbij de tijdelijke (oude) regels moeten worden omgezet naar het nieuwe deel van het omgevingsplan, geldt een overgangsfase. Het bevoegd gezag heeft straks waarschijnlijk tot 2029, al moet deze datum nog definitief worden vastgelegd. Voor die tijd moeten ook de nieuwe taken en bevoegdheden die met de Omgevingswet op het bord van gemeenten komen worden geregeld in het omgevingsplan. Het gaat om lokale vraagstukken die nu landelijk geregeld zijn, bijvoorbeeld regels voor milieubelastende activiteiten (o.a. horeca, recreatie en detailhandel), lozingen, geluid, geur, trillingen en bepaalde bouwregels.
Om gemeenten een handje te helpen heeft het Rijk de constructie van de zogenaamde ‘bruidsschat’ bedacht. De nu nog landelijke regels landen automatisch in het omgevingsplan. Gemeenten en waterschappen krijgen vervolgens tot waarschijnlijk 2029 de tijd om zelf een afweging te maken hoe ze deze onderwerpen willen regelen, maar onze verwachting is dat veel gemeenten ervoor zullen kiezen aan te sluiten bij de huidige landelijke regels.
Voor de overgang van structuurvisie naar omgevingsvisie wordt naar verwachting een kortere termijn gesteld; gemeenten krijgen hiervoor waarschijnlijk tot 2024 de tijd.
Overgangsrecht voor vergunningen
Voor vergunningen heeft de wetgever een duidelijk systeem bedacht. Alle vergunningen die onherroepelijk zijn op het moment dat de Omgevingswet in werking treedt, behouden hun rechtsgeldigheid. Ook als een aanvraag is gedaan volgens de ‘oude’ procedure wordt deze aanvraag in principe afgedaan volgens het oude recht. Dat geldt ook voor eventuele bezwaar- en beroepsprocedures. Het uitgangspunt is dus: als de aanvraag is ingediend vóór inwerkingtreding van de Omgevingswet geldt het oude recht voor de gehele procedure, en als deze is ingediend ná inwerkingtreding geldt het nieuwe recht voor de gehele procedure.
Er zit echter een addertje onder het gras. Het kan zijn dat onder de Omgevingswet de bevoegdheid om te beslissen op een vergunningsaanvraag wordt overgeheveld naar een ander bestuursorgaan. In principe handelt dan alsnog het ‘oude’ bestuursorgaan de aanvraag af, maar met instemming van het ‘nieuwe’ bestuursorgaan kan de verdere behandeling door dit orgaan worden overgenomen. Deze stap kan zomaar vertraging opleveren, dus het is belangrijk om in de bouwplanning rekening te gaan houden met dit proces. Daarnaast is het verstandig om bij zowel het ‘oude’ als het ‘nieuwe’ bevoegd gezag op tijd te polsen of men van plan is de vergunningverlening over te hevelen, om last-minute verassingen te voorkomen.
Tot slot
De wetgever heeft het overgangsrecht zo opgesteld dat bestaande aanvragen voor plannen en vergunningen zo veel mogelijk volgens het oude recht worden afgehandeld. Toch kan het, afhankelijk van de planning van een bestemmingsplan- of vergunningentraject en de inwerkingtredingsdatum van de Omgevingswet, verstandig zijn om in overleg met het bevoegd gezag voor te sorteren op de nieuwe wetgeving. Hiermee kan niet alleen het bevoegd gezag een handreiking worden gedaan in hun ontwikkeling van een nieuw omgevingsplan, maar het kan ook handig zijn als er in de toekomst bijvoorbeeld nog planologische wijzigingen in het verschiet liggen. Het is immers makkelijker bouwen op een goede fundering.
Een bijdrage van Anne-Marie Klijn en Pim Oremans, advocaten bij NewGround Law.
Laatste nieuws
- 23-08-2024 14:20 Grote beleggers investeren nauwelijks in nieuwe woningen, maar Wbh niet grootste issue
- 23-08-2024 13:43 Weg vrij voor deelgebied 5 in Merwedekanaalzone: Tot 4.250 woningen mogelijk
- 23-08-2024 12:27 Alex Invest koopt winkelruimte in Woonmall Alexandrium
- 23-08-2024 11:26 Opmerkelijk: Voor dit nieuwbouwproject zijn 'incentives' nodig om kopers te trekken
- 23-08-2024 11:06 Raad van State stelt bezwaarmakers tegen 250 woningen in Tilburg in ongelijk
- 23-08-2024 09:21 Starters vragen vaker naar familiehypotheek en schenkingsvrijstelling, na afschaffing jubelton
- 23-08-2024 08:48 CBS over detailhandel: Non-food sector groeit, omzet supermarkt daalt
- 22-08-2024 16:42 IVBN-directeur: ‘Woningmarkt heeft heel fragiel punt bereikt, overheid moet nu stimuleren’
- 22-08-2024 16:12 Ondernemers en investeerders die elkaar helpen is de bewezen kracht van Mogelijk
- 22-08-2024 14:00 Bestemmingsplan voor 48 appartementen in Geldermalsen onherroepelijk
- 22-08-2024 11:31 Hightechbedrijf huurt 1.370 m2 in Eindhoven
- 22-08-2024 10:21 Scapino opent winkels in vier oude panden van Bristol
- 22-08-2024 09:19 Huurders blijven vaker zitten door achterblijvend aanbod van topkwaliteit kantoorruimte
- 22-08-2024 08:42 Twee nieuwe huurders voor City Center Tilburg
- 22-08-2024 08:42 Sam Heijkoop en Marnix Uri naar VanWonen
- 22-08-2024 06:00 Boissevain: DNB, geef banken de ruimte hun marges op peil te houden
- 22-08-2024 00:00 Koopwoningen bijna 11 procent duurder, grootste stijging in twee jaar
- 21-08-2024 18:57 Jos Baeten (a.s.r.): ‘Helft van onze woningportefeuille komt door huurwet in gereguleerde segment’
- 21-08-2024 15:57 Voormalig bankgebouw in Driebergen mag getransformeerd worden naar woningen
- 21-08-2024 14:03 Gemeenteraad Maashorst aan zet voor bijna 100 woningen
- 21-08-2024 12:51 A.s.r. investeert niet in nieuwe huurwoningen door Wet betaalbare huur
- 21-08-2024 12:13 Meierijstad geeft groen licht voor bouw flexwoningen voor 500 arbeidsmigranten
- 21-08-2024 11:32 Elan Wonen trekt stekker uit plannen voor verdichting in Haarlem-Meerwijk
- 21-08-2024 10:56 StartDock huurt ruim 1.800 m2 aan Keizersgracht in Amsterdam
- 21-08-2024 10:47 Ronald van der Zalm keert terug naar Cushman & Wakefield
- 21-08-2024 10:06 Montea boekt in Nederland 22 miljoen omzet in eerste helft van het jaar
Reacties
Om te kunnen reageren moet u zijn ingelogd. Klik hier om in te loggen.