Q&A Omgevingswet: Hoe ziet het overgangsrecht eruit?
Iedere week zullen op VJ de juridische experts van NewGround Law een facet behandelen van de Omgevingswet, de nieuwe wet- en regelgeving op het gebied van de fysieke leefomgeving. Vandaag beantwoorden Anne-Marie Klijn en Pim Oremans de vraag: Hoe ziet het overgangsrecht van de Omgevingswet eruit?
De Omgevingswet vervangt alle bestaande wet- en regelgeving op het gebied van de fysieke leefomgeving (o.a. ruimtelijke ordening, milieu en natuurbescherming). Onder het motto “eenvoudig beter” zullen 40 wetten en 120 AMvB’s worden gebundeld in één wet en vier AMvB’s. Dat zou het omgevingsrecht inzichtelijker, voorspelbaarder en gemakkelijker in het gebruik maken; een integrale benadering van de fysieke leefomgeving, meer flexibiliteit en afwegingsruimte voor lokale overheden en snellere besluitvorming.
Als het aan het kabinet ligt, treedt de Omgevingswet per 1 januari 2021 in werking. Daarom zullen wij op deze plek wekelijks een vraag beantwoorden ten aanzien van de Omgevingswet. De vraag van deze week luidt: wat is het overgangsrecht naar de nieuwe Omgevingswet?
Zoals we in de blog van vorige week al kort toelichtten gaan we met de Omgevingswet toe naar een stelsel waarbij voor meerdere vergunningsplichtige activiteiten straks alleen nog maar de nieuwe omgevingsvergunning nodig is. Eerder besteedden we al aandacht aan het omgevingsplan, wat het bestemmingsplan gaat opvolgen. Want wat gebeurt er nu met bestaande vergunningen en bestemmingsplannen, als straks de nieuwe instrumenten van de Omgevingswet in werking treden?
Overgangsfase: van bestemmingsplan naar omgevingsplan
Wanneer de Omgevingswet in werking treedt hebben waarschijnlijk nog niet alle planwetgevers een omgevingsplan klaarliggen dat aan alle eisen voldoet. Voor die gevallen heeft de wetgever het ‘omgevingsplan van rechtswege’ bedacht. Dat houdt in dat de bestaande bestemmingsplannen, provinciale inpassingsplannen, wijzigingsplannen, exploitatieplannen etc. onderdeel uitmaken van een tijdelijk omgevingsplan, het omgevingsplan van rechtswege, tot er een nieuw omgevingsplan is vastgesteld. Vanaf dag één van inwerkingtreding van de Omgevingswet geldt dus overal een omgevingsplan, maar als nog geen nieuw plan is vastgesteld bestaat dit omgevingsplan uit de al bestaande regels en heeft het nog geen betrekking op de gehele fysieke leefomgeving. In de praktijk betekent dit dat in eerste instantie alleen de naam van de regels verandert.
Het nieuwe ‘echte’ omgevingsplan kan de planwetgever vaststellen op twee manieren: óf door stapsgewijs regels aan het omgevingsplan toe te voegen, óf door in één keer een volledig omgevingsplan vast te stellen. Voor dit proces, waarbij de tijdelijke (oude) regels moeten worden omgezet naar het nieuwe deel van het omgevingsplan, geldt een overgangsfase. Het bevoegd gezag heeft straks waarschijnlijk tot 2029, al moet deze datum nog definitief worden vastgelegd. Voor die tijd moeten ook de nieuwe taken en bevoegdheden die met de Omgevingswet op het bord van gemeenten komen worden geregeld in het omgevingsplan. Het gaat om lokale vraagstukken die nu landelijk geregeld zijn, bijvoorbeeld regels voor milieubelastende activiteiten (o.a. horeca, recreatie en detailhandel), lozingen, geluid, geur, trillingen en bepaalde bouwregels.
Om gemeenten een handje te helpen heeft het Rijk de constructie van de zogenaamde ‘bruidsschat’ bedacht. De nu nog landelijke regels landen automatisch in het omgevingsplan. Gemeenten en waterschappen krijgen vervolgens tot waarschijnlijk 2029 de tijd om zelf een afweging te maken hoe ze deze onderwerpen willen regelen, maar onze verwachting is dat veel gemeenten ervoor zullen kiezen aan te sluiten bij de huidige landelijke regels.
Voor de overgang van structuurvisie naar omgevingsvisie wordt naar verwachting een kortere termijn gesteld; gemeenten krijgen hiervoor waarschijnlijk tot 2024 de tijd.
Overgangsrecht voor vergunningen
Voor vergunningen heeft de wetgever een duidelijk systeem bedacht. Alle vergunningen die onherroepelijk zijn op het moment dat de Omgevingswet in werking treedt, behouden hun rechtsgeldigheid. Ook als een aanvraag is gedaan volgens de ‘oude’ procedure wordt deze aanvraag in principe afgedaan volgens het oude recht. Dat geldt ook voor eventuele bezwaar- en beroepsprocedures. Het uitgangspunt is dus: als de aanvraag is ingediend vóór inwerkingtreding van de Omgevingswet geldt het oude recht voor de gehele procedure, en als deze is ingediend ná inwerkingtreding geldt het nieuwe recht voor de gehele procedure.
Er zit echter een addertje onder het gras. Het kan zijn dat onder de Omgevingswet de bevoegdheid om te beslissen op een vergunningsaanvraag wordt overgeheveld naar een ander bestuursorgaan. In principe handelt dan alsnog het ‘oude’ bestuursorgaan de aanvraag af, maar met instemming van het ‘nieuwe’ bestuursorgaan kan de verdere behandeling door dit orgaan worden overgenomen. Deze stap kan zomaar vertraging opleveren, dus het is belangrijk om in de bouwplanning rekening te gaan houden met dit proces. Daarnaast is het verstandig om bij zowel het ‘oude’ als het ‘nieuwe’ bevoegd gezag op tijd te polsen of men van plan is de vergunningverlening over te hevelen, om last-minute verassingen te voorkomen.
Tot slot
De wetgever heeft het overgangsrecht zo opgesteld dat bestaande aanvragen voor plannen en vergunningen zo veel mogelijk volgens het oude recht worden afgehandeld. Toch kan het, afhankelijk van de planning van een bestemmingsplan- of vergunningentraject en de inwerkingtredingsdatum van de Omgevingswet, verstandig zijn om in overleg met het bevoegd gezag voor te sorteren op de nieuwe wetgeving. Hiermee kan niet alleen het bevoegd gezag een handreiking worden gedaan in hun ontwikkeling van een nieuw omgevingsplan, maar het kan ook handig zijn als er in de toekomst bijvoorbeeld nog planologische wijzigingen in het verschiet liggen. Het is immers makkelijker bouwen op een goede fundering.
Een bijdrage van Anne-Marie Klijn en Pim Oremans, advocaten bij NewGround Law.
Laatste nieuws
- 03-05-2024 16:51 De Jonge wil meer rijkshubs in de regio
- 03-05-2024 15:06 Heeneman & Partners koopt portefeuille maatschappelijk vastgoed
- 03-05-2024 14:32 Meld je nu aan voor de training ‘Klimaatrisico’s bij woningcorporaties’
- 03-05-2024 14:23 Rijschool huurt 1.945 m2 bedrijfsruimte in Nieuw-Vennep
- 03-05-2024 14:10 Jongerius Invest koopt kantoorpand in Houten voor transformatie
- 03-05-2024 14:02 Welk recht is van toepassing bij bestemmingsplan op aanvraag?
- 03-05-2024 13:29 Regulering van de huurwoningmarkt in deze tijd is uitponddroom voor beleggers
- 03-05-2024 13:23 Schrijf u in bij Solid Public en vervul de vastgoeduitdagingen van de publieke sector!
- 03-05-2024 12:57 RAI Amsterdam wil complex herontwikkelen en richt vennootschappen op
- 03-05-2024 11:52 Topvacature: Medewerker vastgoedsturing bij Woonstad Rotterdam
- 03-05-2024 11:17 Leiden huurt deel van zorgcentrum voor opvang Oekraïense vluchtelingen
- 03-05-2024 11:13 Gemeenteraad Haarlem stelt bestemmingsplan voor Beatrixplein vast
- 03-05-2024 11:00 Bedrijfsgebouw in Almere wisselt van eigenaar via onderhandse verkoop
- 03-05-2024 10:47 Bestemmingsplan voor ontwikkeling Schiedamse bedrijventerreinen 's-Graveland en Spaanse Polder onherroepelijk
- 03-05-2024 10:39 Dodewaard krijgt er zeker 180 woningen bij
- 03-05-2024 10:12 Reales koopt bedrijfsgebouw aan de Groningenhaven 1 in Nieuwegein
- 03-05-2024 08:45 Bedrijfscomplex in Deventer verkocht
- 03-05-2024 08:37 Co-working concept De Stadstuin huurt ruim 5.000 m2 in Dalton Office Park
- 02-05-2024 16:40 Bouwkavels tussen de landerijen te koop voor ontwikkeling of belegging
- 02-05-2024 16:39 ComfortZone Offices koopt en renoveert kantoor in Den Bosch
- 02-05-2024 14:55 Nobian huurt 1.280 m2 in The Gallery op de campus van de Universiteit Twente
- 02-05-2024 14:29 Conscious Hotels opent in voormalig Tivoli aan Oudegracht Utrecht
- 02-05-2024 14:20 4 politiebureaus onder de veilinghamer!
- 02-05-2024 12:13 BAM: Verliezen in het VK maar relaxte ceo Joosten ziet positieve signalen op Nederlandse woningmarkt
- 02-05-2024 12:11 Omzet Trebbe in 2023 licht gedaald
- 02-05-2024 11:40 Financieringsgilde en nieuwe vastgoedfinancier Vitru zoeken samen naar de best passende oplossing voor de klant
Reacties
Om te kunnen reageren moet u zijn ingelogd. Klik hier om in te loggen.