De fiscale regels rondom de eigen woning zijn in enkele jaren tijd enorm uitgebreid. Door de bomen zie je bijna het bos niet meer. Wijzigingen in het persoonlijk leven zoals huwen en scheiden, koop en verkoop en aflossing en bijlenen voor verbouwing kunnen forse invloed hebben. Sommige maatregelen kunnen ook cumuleren of tegen elkaar in werken. Wist u dat rente op lenen voor de eigen woning soms ook tot een bijtelling kan leiden?

Tariefmaatregel eigen woning
Op 17 maart 2017 stelde een voormalig Kamerlid van de SP vragen over de 'tariefmaatregel eigen woning' aan staatssecretaris Wiebes van Financiën. De staatssecretaris heeft deze vragen recent beantwoord. De tariefmaatregel houdt in dat aftrekbare kosten voor de eigen woning, voor zover deze in de vierde schijf (52%) vallen, tegen een lager tarief dan dat van de vierde schijf worden verzilverd. Het voordeel van de hypotheekrenteaftrek wordt aldus beperkt.

Deze maatregel is vanaf 2014 in werking getreden en vanaf dat jaar wordt het toptarief van 52%, voor toepassing van de hypotheekrente aftrek, elk jaar met een half procent verlaagd tot in 2041 het effectieve tarief van 38% is bereikt. Deze verlaging van het toptarief kan in sommige gevallen leiden tot een bijtelling in plaats van een aftrekpost in de inkomstenbelasting! Het gaat hierbij om belastingplichtigen die een relatief lage eigenwoningschuld hebben en waarbij de betaalde hypotheekrente in enig jaar net boven de drempel van het eigenwoningforfait ligt. Het effect van deze maatregel en de hieruit voorvloeiende bijtelling kan het beste worden toegelicht met een voorbeeld.

Voorbeeld
Stel dat een de eigenwoningbezitter in 2017 te maken heeft met een eigenwoningforfait van € 1.950 en aftrekbare kosten van de eigen woning à € 2.000, die hij volledig aftrekt tegen 52%. In eerste instantie heeft hij recht op een aftrek van 52% x (€ 2.000 -/- € 1.950) = € 26. Daarnaast vindt een verhoging van de verschuldigde belasting plaats van 2% x € 2.000 = € 40. Per saldo betaalt de belastingplichtige dus € 40 -/- € 26 = € 14 aan inkomstenbelasting vanwege zijn eigenwoningbezit.

Wet Hillen
De staatssecretaris van Financiën heeft in een antwoord op Kamervragen verklaard dat de aftrek wegens geen of geringe eigenwoningschuld (Wet Hillen) hier niet van toepassing is, omdat de aftrekbare kosten het eigenwoningforfait overtreffen.

Bovengenoemd effect zal de komende jaren alleen nog maar groter worden. Uitgaande van de cijfers uit bovenstaand voorbeeld, zal in 2027 zal de verschuldigde belasting al € 114 bedragen.

Hoe bijtelling te voorkomen?
Als sprake is van fiscaal partnerschap kan eventueel aan de bijtelling worden ontsnapt. Voorwaarde hiervoor is wel dat de partner in een lagere tariefschijf valt. De aftrekbare kosten eigen woning kunnen dan aan de minst verdienende partner worden toegedeeld zodat de kosten niet in de vierde schijf terecht komen. Voor samenwoners die niet voldoen aan de eisen voor fiscaal partnerschap is het wellicht het overwegen waard om wel aan de voorwaarden te gaan voldoen.

Een andere gedachte zou kunnen zijn om de aftrekbare kosten niet in de aangifte op te nemen, zodat op deze manier ook de bijtelling kan worden voorkomen. De staatsecretaris is hier echter heel duidelijk over: er is geen keuze, de aftrekbare kosten moeten in de aangifte opgenomen worden.

Uiteraard is het ook mogelijk de hypotheekschuld af te lossen. Deze moet dan wel volledig worden afgelost, anders is nog steeds sprake van een bijtelling.

Maureen Rutte-van der Horst werkt bij BDO Belastingadviseurs. Ze is bereikbaar op maureen.rutte-van.der.horst@bdo.nl