Als de huizenprijzen constant blijven zal twee derde van de hypotheken die eind 2012 onder water stonden, dit over tien jaar nog steeds staan, aldus de centrale bank. Daarmee is het probleem hardnekkiger dan in de crisis in de jaren tachtig, toen het onderwaterprobleem in tien jaar tijd volledig was verdwenen. DNB gaat er vanuit dat de prijzen van Nederlandse huizen structureel op een lager niveau blijven dan in 2007, voor de crisis.

Twee maatregelen

Dit komt door twee maatregelen die de structurele problemen op de Nederlandse huizenmarkt hebben aangepakt: mensen die een nieuwe hypotheek aangaan moeten binnen dertig jaar gaan aflossen, en banken mogen minder snel een hoog bedrag aan kopers lenen.

In een scenario waarbij huizenprijzen vanaf 2014 jaarlijks weer met 2 procent zullen stijgen, zijn de huizenprijzen over tien jaar weer op het niveau van 2008. De problemen zijn echter niet accuut, aldus DNB, omdat Nederlandse gezinnen over het algemeen trouw zijn met aflossen van hun hypotheek.

Onderwaterhypotheek risico voor Nederlandse stabiliteit

De risico's van een onderwaterhypotheek worden voor een groot deel gedragen door de overheid: ruim de helft van de onderwaterhypotheken heeft een nationale hypotheekgarantie (NHG). Al enige tijd is duidelijk dat de onderwaterhypotheken een probleem vormen voor de Nederlandse financiële stabiliteit. Vanuit de Europese Commissie en de Europese Centrale Bank (ECB) is hier ook voor gewaarschuwd. De overheid heeft dan ook een voordelige maatregel geïntroduceerd om mensen te motiveren om vroegtijdig af te lossen. Spaargeld van ouders mocht bijvoorbeeld ingezet worden tegen voordelige voorwaarden.

Dit heeft echter niet het gewenste effect gehad, zo concludeert de DNB. Minder dan een kwart van de aflossingen de laatste tijd vond plaats bij hypotheken die onder water staan. Dit illustreert nog eens extra het probleem, aldus DNB: huishoudens met een onderwaterhypotheek hebben maar weinig mogelijkheden om hun probleem op te lossen.
De DNB denkt dan ook dat vooral dat maatwerk een oplossing kan gaan vormen voor het probleem: banken moeten met hun klanten in gesprek gaan. Over het algemeen staat de Nederlandse financiële sector er een stuk beter voor dan in jaren, aldus DNB.

Alle banken doorgelicht

Momenteel worden alle banken in Nederland doorgelicht door de DNB en de ECB, in voorbereiding op de bankenunie die nog dit jaar gevormd wordt, waarbij de de ECB verantwoordelijk wordt voor de hele Europese bankensector. Ook daar heeft Nederland heel wat uit te leggen over de Nederlandse hypothekensector, omdat Nederland wat dat betreft uniek is binnen Europa. De DNB voorziet echter geen grote problemen bij de doorlichting van de banken.
Maar de MKB en vastgoedportefeuilles vormen een groter risico, aldus DNB, omdat Nederlanders hun hypotheken op een goede betrouwbare manier aflossen. De winstgevenheid van de MKB en vastgoedportefeuilles zijn voor banken echter groter.

Een ander probleem voor de financiele stabiliteit in Nederland vormt de verzekeringssector, die niet in voldoende mate nieuwe investeringen en innovaties doorvoeren. Dit komt volgens DNB vooral door de onzekerheid over de woekerpolissen. Er moet meer druk op de verzekeringssector komen om deze problemen op te lossen, aldus DNB. Ook hier is, net als bij de hypotheken, meer maatwerk nodig.

Te geconcentreerd

Tot slot is de kredietverlening in Nederland te afhankelijk van Nederlandse banken. De Nederlandse bankensector is te geconcentreerd: meer buitenlandse banken in Nederland zouden welkom zijn en tegelijkertijd zou het niet verkeerd zijn als de Nederlandse banken zich ook weer wat meer op de buitenlandse markt gingen begeven.
De DNB benadrukt daarnaast al enige tijd voor het belang van nieuwe financieringsmogelijkheden zoals de Nederlandse Hypotheekinstelling (NHI).

DNB heeft daarnaast onderzocht of de Nederlandse financiële sector een eventuele renteschok aan zo kunnen. De rente staat momenteel al enige tijd historisch laag, maar dit zal niet eeuwig zo kunnen blijven. DNB heeft er echter vertrouwen in dat de banken een rentestijging zullen aankunnen en voor levensverzekeraars en pensioenfondsen zal dit juist gunstig uitpakken.

Klik HIER om het gehele rapport van DNB te lezen!