Nieuwe aanpak herontwikkeling van instellingsterreinen
"Zorgvastgoed staat als gevolg van het nieuwe financieringsstelsel en politieke onzekerheden onder druk. Bovendien ligt het risico van het vastgoed nu bij de zorginstellingen. Dit biedt kansen voor het zorgvastgoed. Door te sturen op een Healing Environment kan een zorginstelling vastgoed inzetten voor het primaire proces. Waardecreatie staat centraal." Dat schrijft Karin van Dijk, Fakton, in haar opmerkelijke afstudeeronderzoek.
"De helft van de geplande herontwikkeling van de instellingsterreinen ligt stil door onder andere forse bezuinigingen in de zorg als gevolg van het nieuwe financieringsstelsel, lastige externe financiering en politieke onzekerheden," schrijft Van Dijk. "De huidige staat van de instellingsterreinen wordt omschreven als slecht en de bijbehorende transformatiebehoefte is groot. De invoering van het nieuwe financieringsstelsel en de huidige crisis vragen dan ook om een andere aanpak van de herontwikkeling van deze terreinen.
In de gebiedsontwikkeling worden duurzame ontwikkelingen als kans gezien om gebiedsontwikkelingen weer vlot te trekken. Karin van Dijk heeft in haar afstudeeronderzoek gekeken hoe duurzame gebiedsontwikkeling kan bijdrage aan de herontwikkeling van GGZ instellingsterreinen in de vorm van Healing Environment. Het onderzoek concretiseert het concept Healing Environment en reikt een aanpak aan waarmee gestuurd kan worden op de realisatie van een Healing Environment."
Lessen uit “Take Care! Healing Environment bij GGZ instellingsterreinen”
Healing environment kan als gemeenschappelijk belang dienen bij de herontwikkeling van een GGZ instellingsterrein, waarbij de belangen zorg, vastgoed en duurzaamheid behartigd worden;
Duurzame maatregelen en ingrepen dienen aan te sluiten bij het primaire zorgproces;
Duurzame maatregelen kunnen bijdragen aan het realiseren van een zorgomgeving die
ondersteunend is aan het primaire proces (Healing Environment);
Met de aanpak ‘Fusie van Belangen’ kan gestuurd worden op de realisatie van een Healing
Environment bij de herontwikkeling van GGZ instellingsterreinen;
Healing Environment als gemeenschappelijk belang kan bijdragen aan de samenwerking
tussen de zorg‐ en vastgoeddisciplines binnen een zorgorganisatie;
Toekomstwaarde en duurzame waarde worden rendabel door de herontwikkeling te
benaderen vanuit een integrale business case;
Het stimuleren van de dialoog tussen de vastgoed‐ en zorgprofessionals is een belangrijke
factor in het creëren van draagvlak voor een duurzame herontwikkeling van GGZ instellingsterreinen; dit bevordert een bredere kijk waarbij vanuit beide invalshoeken de financiële meerwaarde wordt verkend
De meerwaarde van een Healing Environment bestaat uit de ‘nieuwe’ rol van vastgoed in het primaire zorgproces;
Effecten die door de realisatie van een Healing Environment kunnen ontstaan zijn: productiviteit, winstgevendheid en onderscheidend vermogen.
De ontwikkelde Gebiedsingrepen‐waaier biedt inzicht in de mogelijkheden en kansen van Healing Environment op een GGZ instellingsterrein;
In dit afstudeeronderzoek (Real Estate & Housing, TU Delft en Fakton) zijn de mogelijkheden van duurzaam herontwikkelen bij GGZ instellingsterreinen onderzocht. Naast theoretisch onderzoek zijn vijftien interviews uitgevoerd en drie cases geanalyseerd: Erasmus MC, De Hogeweyk en GGZ Lentis. De bevindingen en ontwikkelde gebiedsingrepen zijn getest door middel van een case studie bij GGZ Centraal.
Waardecreatie in de zorg wordt essentieel door de invoering van de integrale kostprijs
Uit het theoretisch onderzoek blijkt dat GGZ instellingen strategisch moeten sturen op vastgoed. Door de invoering van de integrale kostprijs in de zorg zijn de prestaties van het vastgoed essentieel geworden. Zorgvastgoed is indien het niet optimaal wordt benut een risico voor zorginstellingen. Bij de herontwikkeling van instellingsterreinen staat hierdoor waardecreatie centraal. Het vastgoed dient meer toegevoegde waarde te leveren aan het zorgproces. In de literatuur wordt waardecreatie in de zorgomgeving Healing Environment genoemd. Middels een Healing Environment draagt een instellingsterrein bij aan het zorgproces.
Tijdens het onderzoek zijn een zeventiental mensen (vastgoedmanagers, directeuren van GGZ instellingen, vastgoedadviseurs, architecten en beleggers) geïnterviewd. Met de interviews is inzicht verkregen in de snel veranderende zorgmarkt. De geïnterviewden onderstrepen dat de financiële houdbaarheid van instellingsterreinen onder druk staat. Bovendien blijkt uit de interviews dat veel GGZ instellingen recentelijk zijn overgestapt op strategische vastgoedplannen. In de praktijk blijkt vaak nog een kloof te bestaan tussen de zorgwereld en de vastgoedwereld. Het vastgoed had door de gegarandeerde bekostiging financieel geen belang bij de zorg. Door de invoering van de integrale kostprijs is het essentieel dat het vastgoed het zorgproces kwalitatief en financieel ondersteunt; een suboptimale aanwending tast het budget voor de zorg aan en een hoogwaardige kwaliteit draagt omgekeerd bij aan een efficiënter zorgproces. Bij duurzame ontwikkeling ligt de nadruk op waardecreatie op de lange termijn. Uit de interviews blijkt dat de meerwaarde van duurzame maatregelen door GGZ instellingen nauwelijks erkend worden. Het zorgproces is en blijft primair. De holistische aanpak van Healing Environment spreekt daardoor wel aan, maar de geïnterviewde hadden moeite met het concreet invullen van het concept.
Met de casestudies is gekeken naar de mogelijkheden van duurzame gebiedsontwikkeling in de zorg. Bij de casussen Erasmus MC, De Hogeweyk en GGZ Lentis zijn en/of wordt vanuit het perspectief van de patiënt, vaak door middel van duurzame maatregelen, een omgeving gerealiseerd die ondersteunend is aan het primaire proces van de zorginstelling. Het blijkt dat duurzame gebiedsontwikkeling in de zorg kan bijdragen aan het realiseren van een Healing Environment. Healing Environment werd bij alle drie de casussen anders ingevuld en op verschillende wijze gerealiseerd.
Realisatie van een Healing Environment
Om een Healing Environment te realiseren bij de herontwikkeling van een GGZ instellingsterrein is gebruik gemaakt van sturingsmethode ‘Fusie van Belangen’ vanuit duurzame gebiedsontwikkeling. Met deze methode wordt door het fuseren van de belangen People, Planet en Profit naar een gemeenschappelijk belang gezocht naar win‐win situaties. Uit het onderzoek blijkt dat de belangen zorg, vastgoed en duurzame ingrepen een rol spelen bij de realisatie van een Healing environment bij de herontwikkeling van GGZ instellingsterreinen. Uit de literatuur blijkt dat het concept Healing Environment als gemeenschappelijk belang kan dienen bij de herontwikkeling van een GGZ instellingsterrein.
Vergelijken we de aanpak van de geanalyseerde voorbeeldcasussen met de ‘Fusie van Belangen’ methode dan kan geconcludeerd worden dat bij alle drie de casussen de zorg (People) wordt verbonden met het vastgoed (Profit) door middel van duurzame ingrepen (Planet). Het resultaat van het Erasmus MC, de Hogeweyk en de nieuwbouw bij GGZ Lentis kan gedefinieerd worden als een Healing Environment.
De financiële haalbaarheid van de realisatie van een Healing Environment bij de herontwikkeling van een GGZ instellingsterrein ontstaat door de vastgoedexploitatie te koppelen aan de zorg waardoor een integrale business case ontstaat. De invoering van de prestatiebekostiging bevordert deze koppeling. Er zijn nog geen concreet meetbare resultaten over de effecten van gebiedsingrepen op de zorg.
Conceptueel model Healing Environment
Uit de literatuur, interviews en casussen is geconcludeerd dat bij de herontwikkeling van GGZ instellingsterreinen de belangen van zowel zorg en vastgoed behartigd dienen te worden. Het concept Healing Environment biedt mogelijkheden om de werelden van de zorg en vastgoed op een duurzame manier bij elkaar te brengen. Tegelijkertijd is gebleken dat er behoefte is aan het concretiseren van het concept op gebiedsniveau.
Op basis van deze bevindingen is een conceptueel model ontwikkeld waarbij Healing Environment de belangen van de zorg, en het vastgoed verbindt door middel van duurzame gebiedsmaatregelen. Healing
Environment is hierbij onderverdeeld aan de hand van de zes thema’s van duurzame gebiedsontwikkeling. De thema’s zijn: Gebiedsmanagement, Welzijn, Toekomst rendement, Ruimtelijke ontwikkeling, Bronnen en Gebiedsklimaat. Daarnaast is Healing Environment geconcretiseerd middels het ontwerpen van duurzame gebiedsingrepen (Figuur 1).
Toetsing
Met de dieptecase studie zijn de instellingsterreinen Zon & Schild in Amersfoort en Veldwijk in Ermelo van GGZ Centraal geanalyseerd. Door middel van een workshop met de vastgoed‐ en zorgprofessionals van GGZ centraal is het conceptuele model met de ontwikkelde gebiedsingrepen getoetst. Vanuit de toetsing van het model kan geconcludeerd worden dat het aansluit bij de belevingswereld van de deelnemers en beide belangen behartigd. Draagvlak creëert voor een duurzame herontwikkeling van het instellingsterreinen.
Resultaat
Op basis van de toetsing bij GGZ Centraal is een waaier met de duurzame gebiedsingrepen ontwikkeld. De waaier presenteert uiteindelijk eenendertig concrete duurzame gebiedsingrepen die toepasbaar bij de herontwikkeling van GGZ instellingsterreinen (Figuur 2).
Om het proces van kosten denken naar prestatie denken te ondersteunen is daarnaast een workshop ontwikkeld op basis van de sturingsmethode ‘Fusie van Belangen’. De waaier kan tijdens een workshop ingezet worden om te stimuleren en duurzame ingrepen in het gebied en de gebouwen te concretiseren op een locatie.
Eindconclusie
Het onderzoek legt een eerste basis voor het fuseren van de belangen vastgoed en zorg tot het gemeenschappelijke belang van een Healing Environment. Duurzame gebiedsingrepen verbinden de belangen van vastgoed en zorg. Met het onderzoek is Healing Environment geconcretiseerd aan de hand van duurzame gebiedsingrepen. Hiermee ontstaat een gemeenschappelijke taal voor zorg en vastgoed.
De meerwaarde van een Healing Environment bestaat uit de ‘nieuwe’ rol van vastgoed in het primaire zorgproces. Effecten die hieruit ontstaan zijn: productiviteit, winstgevendheid en onderscheidend vermogen. Uit het onderzoek blijkt dat Healing environment bruikbaar is bij de herontwikkeling van GGZ instellingsterreinen. Waarbij Healing environment de samenwerking tussen zorg en vastgoed bevordert.
Meer informatie? Mail auteur Karin van Dijk via K.v.dijk@fakton.com
Laatste nieuws
- 07-05-2024 10:36 Consultant huurt 251 m2 in voormalige brandweerkazerne in Amsterdam
- 07-05-2024 10:30 House of Solar huurt 174 m2 aan in Arnhem
- 07-05-2024 10:09 Roy Hendriks mede-eigenaar van Fakton Energy
- 07-05-2024 10:09 Zuid-Holland wil De Jonge tegemoetkomen, maar mist instrumenten voor woningbouw
- 07-05-2024 09:57 Arkéa REIM koopt industrieel pand in omgeving Assen
- 07-05-2024 09:46 Heijmans verkoopt meer woningen aan particulieren
- 07-05-2024 06:00 Geen struisvogelgedrag! Alleen overheid kan het risico voor onrendabele top dragen
- 07-05-2024 00:10 CBS: Kantoorprijzen blijven dalen, nu ook dalende trend bij huurwoningen
- 06-05-2024 15:57 Anoeska Homan nieuwe projectmanager bij Westvast
- 06-05-2024 13:40 Ondanks daling in investeringen, ziet Savills tekenen van herstel in vastgoedmarkt
- 06-05-2024 12:55 Ballast Nedam verliest rechtszaak, Dordrecht mag nieuwe partner zoeken voor bouw 720 woningen
- 06-05-2024 11:52 Twin-Aandrijfassen huurt 270 m2 in Duiven
- 06-05-2024 11:47 Extra waterveiligheidseisen zetten bouw half miljoen woningen op het spel
- 06-05-2024 10:39 Beter Bed opent in Baarn zijn grootste winkel tot nu toe
- 06-05-2024 10:17 Blokker voorlopig veilig door Amerikaanse geldschieter Gordon Brothers
- 06-05-2024 09:36 Hypotheekrente op hoogste punt in 2024
- 06-05-2024 09:22 ABN Amro: Aantal bouwplannen voor seniorenwoningen loopt flink achter op doelstelling
- 03-05-2024 16:51 De Jonge wil meer rijkshubs in de regio
- 03-05-2024 15:06 Heeneman & Partners koopt portefeuille maatschappelijk vastgoed
- 03-05-2024 14:32 Meld je nu aan voor de training ‘Klimaatrisico’s bij woningcorporaties’
- 03-05-2024 14:23 Rijschool huurt 1.945 m2 bedrijfsruimte in Nieuw-Vennep
- 03-05-2024 14:10 Jongerius Invest koopt kantoorpand in Houten voor transformatie
- 03-05-2024 14:02 Welk recht is van toepassing bij bestemmingsplan op aanvraag?
- 03-05-2024 13:29 Regulering van de huurwoningmarkt in deze tijd is uitponddroom voor beleggers
- 03-05-2024 13:23 Schrijf u in bij Solid Public en vervul de vastgoeduitdagingen van de publieke sector!
- 03-05-2024 12:57 RAI Amsterdam wil complex herontwikkelen en richt vennootschappen op
Reacties
Om te kunnen reageren moet u zijn ingelogd. Klik hier om in te loggen.