“Wij signaleren dat de welstandscommissie van 120 jaar geleden een grote ontwikkeling heeft doorgemaakt. Met dit onderzoek willen we aantonen dat er scopeverbreding gaande is op het gebied van wat wij nu kwaliteitsteams noemen. Wat is de definitie van een kwaliteitsteam? En weet het publiek goed waarvoor een kwaliteitsteam dient?”. Aan het woord zijn stedenbouwkundige en architect Sandra van Assen en planoloog José van Campen.

Samen doen zij via de TU Delft onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek naar de verschillende typen kwaliteitsteams en zijn op zoek naar leden van deze teams die hun ervaringen willen delen, door middel van het invullen van een enquêteformulier. In een later stadium willen zij ook de mening van andere partijen.

Waarom dit onderzoek?
“De welstands- of schoonheidscommissie kennen de meeste mensen wel qua naam. Maar die bestaat nauwelijks meer. In plaats daarvan, of als doorontwikkeling daarvan is een breed veld aan praktijken ontstaan, die interdisciplinair adviseren over omgevingskwaliteit. De functie en de invulling van een kwaliteitsteam, ook wel q-team, adviescommissie ruimtelijke kwaliteit, inspiratieteam, ervenconsulenten, atelier of werkplaats omgevingskwaliteit genaamd, lijkt vaak moeilijk te plaatsen voor een buitenstaander. Iets meer structuur zou wenselijk zijn”, aldus Van Campen. Het is de wens van de twee om na de afronding van het onderzoeksprogramma categorieën te kunnen benoemen en wellicht een soort van model of stroomschema te hebben om te kunnen laten wat voor soort kwaliteitsteams er zijn en wat ze doen. Dit zal de kwaliteitsadvisering in heel Nederland ten goede kunnen komen.

Het onderzoek richt zich op vragen zoals: wat doen de teams, wat is hun opdracht, en hoe zijn ze samengesteld? Welke actuele thema’s, zoals klimaatadaptatie, inclusiviteit en gezondheid, komen aan de orde bij de kwaliteitsadvisering? De onderzoekers zullen de kennis delen door publicaties op de onderzoekswebsite, in vakbladen, wetenschappelijke publicaties en via internationale onderzoeksprogramma’s.

Dat er veel onduidelijkheid bestaat over de definitie ‘kwaliteitsteam’ merkten de twee onderzoekers tien jaar geleden tijdens hun eerste kennismaking. Van Assen werd gevraagd als lid van een kwaliteitsteam in Friesland en zij wilde meer weten over werkwijzen en protocollen. Via via kwam zij terecht bij Van Campen die kort ervoor een onderzoek had gedaan naar een kwaliteitsteam voor de nieuwe wijk Vathorst. Van Assen: “Samen kwamen we tot de ontdekking dat er een hiaat in kennis over kwaliteitsteams was of liever gezegd is. We hadden, vanwege onze achtergrond, allebei een andere invalshoek. “Zelfs het woord ‘kwaliteitsteam’ had voor ons beiden een andere betekenis”, aldus Van Campen.

Meer gegevens nodig van kwaliteitsadviseurs
Van Assen en Van Campen zijn inmiddels ruim twee jaar actief bezig met hun onafhankelijke onderzoeksprogramma Q-factor. “Wij denken een patroon te hebben ontdekt, maar hebben nu de informatie van zoveel mogelijk kwaliteitsteams nodig om dit wetenschappelijk te toetsen”, vertelt Van Assen.

Doet u mee?
Meedoen is niet alleen belangrijk voor het onderzoek. Het is ook leerzaam want de enquête biedt gelegenheid te reflecteren op de werkwijze van het eigen team. Later kan de eigen werkwijze vergeleken worden met de uitkomsten over het geheel. Waarschijnlijk zijn er geen twee kwaliteitsteams aan elkaar gelijk. Veel kwaliteitsteams zijn onafhankelijk, maar er zijn ook ambtelijke of gemengde teams. Er zijn teams met vaste leden en teams met leden op afroep. De teams kunnen een breed scala van activiteiten uitvoeren, zoals onderzoeken, samenwerken, stimuleren, beoordelen. Inzicht in alle verschillen helpt bij het maken van keuzes voor de eigen praktijk.

Onafhankelijk onderzoek  
Q-factor is een onafhankelijk onderzoeksprogramma. Het wordt niet gesubsidieerd of gefinancierd door een externe partij. De ingevulde enquêtes worden geanonimiseerd. In publicaties worden geen namen van kwaliteitsteams genoemd, tenzij de respondent hiervoor toestemming geeft. Sandra van Assen en José van Campen benadrukken het belang van deelname en hopen op een overweldigende respons. Deelnemen kan tot 31 maart 2022. Alle verdere informatie en de startknop voor deelname vindt u op www.q-factor.info.

Kent u iemand die deel heeft genomen aan een kwaliteitsteam? Maak dan gebruik van de buttons onder dit bericht en stuur het bericht door of plaats het op social media.