Vorig jaar berichtte VJ uitgebreid over de problematiek van onveilige balkons. Diverse incidenten, waaronder een instorting van een galerijplaat op de negende verdieping van een flat in Leeuwarden in 2011, leidden tot een onderzoeksplicht voor ‘uitkragende' galerijplaten. Een recent incident met een balkon in Groningen dat afbrak, doet de discussie weer oplaaien, omdat het hier om een flat ging die niet binnen die onderzoeksplicht viel. VJ sprak met Errol Ooft van ingenieursbureau IOB.

‘’Er zijn grofweg drie redenen waarom een balkon of galerij niet (meer) veilig is’’, legt Ooft uit. ‘’Dat kan doordat er te veel gewicht op is geplaatst, doordat de wapening is verzakt tijdens de aanleg - omdat er bijvoorbeeld overheen is gelopen - of doordat chloriden zoals dooizouten de wapening in de loop der tijd hebben aangetast. Die laatste factor speelt vooral bij galerijen en niet zo zeer bij balkons, omdat hierop ’s winters wordt gestrooid.’’

Galerijflats
Door het incident in Leeuwarden in 2011 werd er een aanpassing van het Bouwbesluit doorgevoerd. De volgende passage is daarin opgenomen: ‘’De eigenaar of degene die uit anderen hoofde bevoegd is tot het daaraan treffen van voorzieningen onderzoekt, of laat onderzoek uitvoeren, naar de staat van galerijflats met uitkragende betonnen galerij- of balkonvloeren die monoliet zijn verbonden aan de betonnen verdiepingsvloeren of gevelbanken.’’

Specifiek wordt in het Bouwbesluit dus alleen de galerijflat benoemd (met bouwjaar vóór 1975). Ooft: ‘’Dat is vreemd, want uitkragende balkons kennen soortgelijke risico’s. Aantasting van de wapening door dooizouten zal minder voorkomen, maar schoonmaakmiddelen dringen zich ook in scheuren en tasten de wapening aan. Tevens kan de wapening te laag zijn aangebracht, of er is belastingtoename door bijvoorbeeld dekvloeren. Het probleem bij balkons is dus gelijk aan die van galerijen.’’

Onderzoeksplicht
Vorig jaar veroorzaakten de uitkragende vloeren van galerijflats veel consternatie bij woningeigenaren, VvE’s, de overheid én ingenieursbureaus. Voor 1 juli 2017 moest er namelijk voldaan worden aan de onderzoeksplicht, volgens de eisen zoals vastgelegd in SBR-publicatie 248 ‘Constructieve veiligheid van uitkragende galerijplaten – tweede herziene uitgave’ uit 2014. Door de naderende deadline kwamen er veel onveilige balkons aan het licht. Volgens Wico Ankersmit, directeur van Bouw en Woningtoezicht Nederland, behoorden in totaal 4.000 tot 5.000 balkons tot de risicogroep.

Onderzoeksplicht voor álle verouderde balkons
IOB, gespecialiseerd in onderzoek naar de veiligheid van balkons en galerijen, heeft talloze complexen gecontroleerd in het kader van deze onderzoeksplicht. Waar nodig werd er herstelwerk verricht. Het verbaast Ooft echter dat niet alle oudere balkons verplicht gecontroleerd moeten worden, zoals in portiekflats - die nu niet binnen de onderzoeksplicht vallen. De noodzaak daarvan werd recent duidelijk, door het afbreken van een hangend balkon aan de Westindischekade in Groningen. Ooft pleit daarom voor een onderzoeksplicht voor álle verouderde galerijen en balkons van voor 1975.

Risicogroep groter dan gedacht
IOB heeft volgens Ooft vragen aan de onderzoekscommissie gesteld hoe om te gaan met vergelijkbare constructies bij andere gebouwen, zoals portiekflats. ‘’De opstellers van de publicatie zijn van mening dat, om invulling te geven aan de algemene zorgplicht, het aan te bevelen is om ook in andere flatgebouwen onderzoek te verrichten volgens het protocol beschreven in de publicatie 248. Het gaat hierbij onder andere om flatgebouwen direct aan de kustlijn, vloeren met een uitkraging groter dan 1 meter én een woningbalkon met een breedte van ten minste drie meter en/of uitkragende balkon- of galerijvloeren die permanent zwaar worden belast. We denken daarom dat de risicogroep groter is dan in eerste instantie werd gedacht. Het zou om nog eens duizenden balkons gaan’’, sluit Ooft af.

Foto betreft een galerij in Groningen (niet degene aan de Westindische Kade): Wutsje / Wikimedia Commons.