Het circulaire gedachtegoed krijgt binnen de bouw- en vastgoedsector steeds meer bekendheid. Maar de daadwerkelijke transitie voltrekt zich in een te traag tempo. Daarom starten de Dutch Green Building Council (DGBC), Metabolic, SGS Search en Circle Economy het project ‘Circular Buildings’.

Met steun van de Redevco Foundation gaan deze partijen onderzoeken op welke wijze circulariteit in de gebouwde omgeving kan worden geïntegreerd. Ze kijken hiervoor naar nieuwe, circulaire indicatoren die aan de duurzaamheidskeurmerk BREEAM-NL kunnen worden toegevoegd. Clemens Brenninckmeijer (Redevco Foundation) en projectleider Ben Kubbinga (Circle Economy) vertellen meer over het project.

“Wij streven naar een circulaire economie”, stelt Ben Kubbinga. “En hoe we die in de gebouwde omgeving kunnen realiseren. Dan moet je goed nadenken over de manier waarop je het meeste impact kunt maken. Dat kan volgens ons door verder te bouwen op bestaande en succesvolle standaarden, zoals BREEAM-NL in dit geval, die snelle internationale opschaling mogelijk maken.”

Meer dan 7 miljoen m2 gecertificeerd
BREEAM-NL is een duurzaamheidskeurmerk voor gebouwen dat sinds de introductie in Nederland in 2010 breed is geadopteerd door de markt. Inmiddels is al meer dan zeven miljoen vierkante meter gebouwoppervlak met het keurmerk gecertificeerd. Daar komt bij dat de methode een holistische benadering van duurzaamheid kent en zodoende ook veel circulaire onderwerpen in zich heeft. Kubbinga: “Bijvoorbeeld over het gebruik van duurzame materialen wordt al goed nagedacht in BREEAM-NL. Maar wij willen kijken welke nieuwe circulaire elementen we kunnen toevoegen.”

Steun van de Redevco Foundation
De Redevco Foundation heeft haar steun verleend aan het project Circular Buildings. De Redevco Foundation bestaat nu zeven jaar en is voortgekomen uit het mvo-beleid van Redevco. Brenninkmeijer: “Als bedrijf heb je impact op de wereld om je heen. Wij vinden dat we ook iets moeten terugdoen voor de maatschappij. Dat doen we met de Redevco Foundation.”

De Redevco Foundation richt zich op drie pijlers. Ten eerste de kwetsbare groepen in de samenleving. Zo ondersteunde de Redevco Foundation het afgelopen jaar onder meer de ontwikkeling van restaurant Tante Truus in Almere, waar mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt werken. Ten tweede zet de foundation zich in voor het cultureel erfgoed. In 2014 gaf Redevco Foundation een donatie voor het herstel van een oude windmolen in Zaandam. De derde pijler is duurzaamheid. Een voorbeeld hiervan is de Friendship Sport Arena die helemaal is voorzien van led-verlichting. “Al deze initiatieven zijn door onze eigen medewerkers aangedragen en gekoppeld aan de projecten van ons bedrijf”, vertelt Brenninkmeijer.

Hij vervolgt: “Naast deze concrete en lokale projecten vinden we het ook belangrijk om projecten te ondersteunen die duurzaamheid op een strategische en holistische manier benaderen. En waarmee we impact kunnen maken voor de hele sector. Vaak zijn dit initiatieven die mogelijk anders niet van de grond komen. Het onderzoek van Dutch Green Building Council, Metabolic, SGSsearch en CircleEconomy is een mooi voorbeeld hiervan

Wat is een circulair gebouw?
Dat er veel behoefte is aan een dergelijke verkenning, heeft projectleider Kubbinga de afgelopen periode ervaren. “Er is veel onduidelijkheid over wat we nu precies moeten verstaan onder een circulair gebouw. Ik krijg daar veel vragen over. In het algemeen kun je zeggen dat een circulaire gebouwde omgeving als een natuurlijk systeem opereert: door slim ontwerp gaan grondstoffen niet verloren en wordt optimaal waarde voor mens, natuur en economie gegenereerd.”

Maar met enkel een definitie heb je nog niet daadwerkelijk een circulair gebouw gerealiseerd. Kubbinga: “Er blijkt behoefte aan een duidelijk framework waarmee je aan de slag kunt om circulariteit in de gebouwde omgeving te integreren. Daar gaan wij aan werken.”

Roadmap Circulaire Gronduitgifte
Het project Circulair Buildings kent zijn oorsprong in Amsterdam. Deze stad werkte samen met DGBC aan een eerste aanzet voor circulaire criteria voor de uitgifte van grond. Metabolic en SGS Search hebben later de Roadmap Circulaire Gronduitgifte uitgewerkt. DGBC bracht ook de partijen Metabolic, SGS Search en Circle Economy bij elkaar en nam het initiatief om samen te werken aan een vervolg; het project Circular Buildings. De Roadmap Circulaire Gronduitgifte vormt hiervoor de basis.

Hoe circulair zijn bestaande duurzaamheidssystemen?
Het projectteam start met een inventarisatie van welke circulaire elementen er in bestaande duurzaamheidsclassificaties zitten. Kubbinga: “We richten ons op BREEAM-NL en nemen methodieken als DGMB,GPR en WELL ook mee. Alle partners nemen hun eigen ervaring in de circulaire economie mee. Circle Economy heeft bijvoorbeeld zeven elementen van een circulaire economie gedefinieerd, die ook waardevol zijn voor dit project. Daarbij hebben wij ervaring met het circulaire gedachtegoed in andere sectoren, bijvoorbeeld in de textielbranche. Daar kunnen we veel van leren. En we denken na over nieuwe businessmodellen. Ook dat is noodzakelijk voor de transitie naar een circulair gebouwde omgeving.” Ook Metabolic en SGS Search zullen hun expertise verlenen aan het project.

Vervolgens wordt bekeken waar de overlap zit in de verschillende systemen en welke circulaire onderdelen nog missen. De projectleider geeft een voorbeeld over materiaalgebruik. “Er wordt in de bouw al veel gerecycled, maar eigenlijk is het downcycling. Want het beton uit gebouwen wordt niet op een hoogwaardige manier hergebruikt, maar ‘onder het asfalt gestopt’. Dat kan beter.” Over gebouwflexibiliteit zegt Kubbinga: “Er wordt al nagedacht over de flexibiliteit van gebouwen en of ze demontabel zijn. Maar in de praktijk komt het regelmatig voor dat demontabele gebouwen op een ‘reguliere’ manier worden gesloopt. Dat is natuurlijk zonde.”

Werken aan een framework
De volgende stap is om te komen tot een framework dat alle onderwerpen op het gebied van circulariteit verenigt. Daarbij wordt uitgegaan van duurzaamheidskeurmerk BREEAM-NL. Kubbinga: “We zullen onderwerpen toevoegen, scherper stellen of aanpassen.” Uiteindelijk zal BREEAM-NL in de volgende versie niet alleen de duurzaamheid van een gebouw kunnen meten en beoordelen, maar ook de mate van circulariteit.

‘Als we het nu niet doen, verliezen we tijd’
Clemens Brenninkmeijer heeft veel vertrouwen in het project. “Circulariteit is natuurlijk een vrij abstract begrip. Daarom is het goed dat we dit concreet en meetbaar maken en de journey naar een circulaire bouwsector inzichtelijk maken. BREEAM-NL is daar een uitstekend instrument voor.” Dat het nodig is, is volgens Brenninkmeijer evident. “Niet eens zo zeer voor de nieuwbouw, maar juist voor die 99% aan bestaande gebouwen in Nederland. Als daar meer inzicht ontstaat in bijvoorbeeld het materiaalverbruik, en door de hele vastgoedsector begrip ontstaat dat toekomstbestendige en circulaire gebouwen een lager risicoprofiel hebben en daardoor een hogere waarde, dan kunnen opdrachtgevers bewustere keuzes maken. Bovendien hoeven dan ook geen nieuwe bronnen meer te worden aangeboord.”

Meer informatie op het Nationaal BREEAM Congres
Tijdens het Nationaal BREEAM Congres op 20 maart in Rotterdam vertellen de projectleiders in een workshop meer over het project Circular Buildings en toetsen de eerste bevindingen. Dan worden deskundige bezoekers van het congres ook uitgenodigd om hun bijdrage te leveren. Meer informatie over deelnemen aan het congres: www.dgbc.nl/agenda/nationaal-breeam-congres

Al even spieken in de criteria van de circulaire gronduitgifte? Kijk eens op https://www.dgbc.nl/circulairegebouwen