VJ Commentaar: Moeten beleggers en ontwikkelaars aan de ketting?
Moet de Nederlandse vastgoedmarkt worden beschermd tegen beleggers en ontwikkelaars? Dat is wat overdreven, maar de angst voor de ‘Hoog Catharijnisering’ van de binnensteden leeft weer op. Die vrees deel ik niet.
Het pleidooi om het vastgoedkapitaal aan de ketting te leggen komt van stadshistoricus Tim Verlaan. In een brief in de ‘oude’ media (Volkskrant) riep hij de politiek op om de Nederlandse vastgoedmarkt te beschermen tegen beleggers en ontwikkelaars door te leren van het verleden. Als je ze de vrije hand geeft, dan verpesten zij de binnensteden met dure appartementen tot ‘poenerige woonreservaten’.
Hij wijst op recente berichten over de exodus van gezinnen uit Amsterdam en de invasie van beleggers die massaal huizen opkopen en zo medeverantwoordelijk zijn voor de aanhoudende prijsstijging. Verlaan pleit voor een krachtiger tegenwicht tegen het vastgoedkapitaal.
Schouders over ophalen
Over diens stellingname kun je je schouders ophalen. Wie is die Verlaan nu helemaal? Toch hebben zijn woorden enig gewicht. Hij promoveerde vorig jaar op een proefschrift over de invloed van projectontwikkelaars in de Nederlandse binnenstad in de periode 1950-1980.
Dit proefschrift werkte hij om tot een prachtig, rijk geïllustreerd boek ‘De ruimtemakers’ dat een fascinerend inkijkje geeft hoe ontwikkelaars in die jaren wethouders – links of rechts, dat maakte niet uit - wisten in te pakken om hun megaprojecten door te drukken. De mondige burger kwam pas eind jaren zestig en zeventig om de hoek kijken, op een moment dat de projecten al in vergaande fase van uitvoering waren.
Doordrukken
Wie wil leren hoe ontwikkelaars Nederland na de Tweede Wereldoorlog mee hebben helpen ‘inrichten’, die kan ik van harte dit boek aanbevelen. Ik heb het met veel plezier gelezen. Vooral het hoofdstuk over het doordrukken van Hoog Catharijne in de jaren zestig door Empeo, het ontwikkelbedrijf van Bredero dat onder leiding stond van de charismatische wiskundige Jan de Vries, in eendrachtige samenwerking met het Utrechts college en pensioenfondsen, geeft een helder beeld hoe de stad Utrecht zich wilde opwerken in de vaart der volkeren. In Den Haag probeerde Reinder Zwolsman zijn Nervi-project door te drukken en in Amsterdam wist Maup Caransa grootschalige kantoren neer te zetten met hulp van de pensioenfondsen van Philips en Shell.
Zeer meeslepend beschreven, ondanks de vol bedrukte pagina’s, echt een aanrader. Maar waar de opinie van de auteur in het boek/proefschrift vrijwel verscholen is, komt die in zijn brief des te meer naar voren. Dat is zijn goed recht.
Vrees voor 'grootkapitaal'
Toch vind ik dat hij de huidige machtpositie van ontwikkelaars en beleggers overdrijft. Het is goed om te leren van de geschiedenis, zoals dat boeiend in zijn proefschrift is beschreven, maar om die situatie van toen bijna één op één naar het huidige tijdsgewricht te transporteren, klopt niet. In de toonzetting van Verlaans brief in de Volkskrant echoot de vrees voor het ‘grootkapitaal’. Als we niet oppassen, nemen ze de binnensteden over.
Wie de personeelsbezetting van ontwikkelaars en beleggers vandaag de dag van dichtbij beschouwt ziet veel talentvolle dertigers en veertigers die het beste voor hebben met de binnensteden. Zij zijn vrijwel allemaal opgevoed met het idee dat leefbaarheid, menselijke maat en duurzaamheid belangrijk zijn. De meeste projecten die ik onder ogen krijg hebben nergens de destijds verfoeide betonmassaliteit van Hoog Catharijne.
Het is nu ook een andere tijd. De jaren vijftig en zestig waren de jaren van opbouw. Er moest snelheid worden gemaakt. Nu moet er ook veel worden gebouwd, vooral huizen, maar nog veel meer moet worden getransformeerd. Vooral onze gezellige binnensteden trekken jaar in, jaar uit steeds meer toeristen. Om die binnensteden leefbaar te houden – zoals het oplossen van de winkelleegstand - wordt door tal van partijen druk nagedacht. Het ‘doordrukken’ van plannen zie ik maar weinig. Eerlijk gezegd, is de bezwaarcultuur zelfs nu te veel doorgeschoten waardoor tal van woningprojecten tergend langzaam van de grond komen. Uiteraard zie je hier en daar een ongezonde vermenging van politiek en markt zoals bij de kwesties van Van Rey en Hooijmaijers.
Tandje meer ruimte
Toch zie ik dat de huidige generatie ontwikkelaars met veel gevoel voor maatschappelijke verhoudingen juist heel zinvolle projecten realiseert. Bijvoorbeeld het omturnen van troosteloze kantorengebieden tot levendige studentenwijken. Of zelfs nieuwe ‘binnensteden’ creëert met oog voor omgeving en bewoners.
Natuurlijk, we moeten zorgen dat de binnensteden een leefbare plek blijven voor alle inkomensgroepen, daarvoor zijn voldoende ‘checks and balances’ ingebouwd in de besluitvormingsprocessen. Eerlijk gezegd mag van mij het vastgoedkapitaal wel een tandje meer ruimte krijgen dan nu gebeurt. Hoe meer gebouwd, hoe minder schaarste en dus lagere prijzen. Wie kan daartegen zijn?
Rogier Hentenaar
Hoofdredacteur VJ
Laatste nieuws
- 25-04-2024 19:50 Tweede Kamer stemt in met Wet betaalbare huur
- 25-04-2024 17:23 Deze amandementen voor de Wet betaalbare huur zijn aangenomen
- 25-04-2024 14:59 ‘Een nieuwe generatie neemt het stokje over in de vastgoedtop’
- 25-04-2024 14:30 Deze projecten krijgen een bijdrage uit de laatste ronde Woningbouwimpuls
- 25-04-2024 14:20 BPD en 'thuis kopen voormalig Rabobankkantoor Eindhoven
- 25-04-2024 14:10 Onderzoekers: 'Jubelton werkte overbieden in de hand'
- 25-04-2024 14:00 KKR neemt moederbedrijf Hans Anders over van 3i
- 25-04-2024 11:15 Topvacature: Zelfstandige (kandidaat) makelaars voor uitbreiding naar landelijke dekking
- 25-04-2024 10:54 Blauwhoed en Koers tekenen voor 158 sociale en middeldure huurwoningen
- 25-04-2024 10:52 KPMG-rapport: Politieke inmenging en rentestijgingen grootste belemmeringen voor vastgoedbedrijven
- 25-04-2024 10:18 Radio VJ: 'We hebben de financieringsmarkt verslagen, waarom denkt iedereen dan dat de bank dicht is?'
- 25-04-2024 09:35 Meerderheid Kamer wil planbatenheffing tegen speculatie grondprijzen
- 25-04-2024 08:55 Garbe realiseert build to suit logistieke ontwikkeling op XL Business Park in Almelo
- 25-04-2024 08:39 Zes bedrijven krijgen typegoedkeuring voor modulaire woningen
- 25-04-2024 08:11 Winkelleegstand loopt op naar ruim 8 procent
- 24-04-2024 23:44 Kritische Keijzer en De Groot willen meer tijd voor huurwet: ‘Onderbouwing rammelt aan alle kanten’
- 24-04-2024 16:07 Ingenieursbureau verlengt en breidt uit in Poortugaal
- 24-04-2024 15:51 Rudy Ligtenberg nieuwe directeur-bestuurder Mijande Wonen
- 24-04-2024 15:30 Gera Esser ad interim directeur-bestuurder Rondom Wonen
- 24-04-2024 15:21 Samsonite opent winkel aan Koningsplein in Amsterdam
- 24-04-2024 15:06 Capital Value pleit voor indexatie van WWS met CPI+1 procent
- 24-04-2024 15:00 Fentener van Vlissingen investeert weer in Kate Innovations
- 24-04-2024 14:20 Pets Place opent in voormalig BCC-pand in Lelystad
- 24-04-2024 13:14 Eerste Kamer verdeeld over aanpak woningmarkt door De Jonge
- 24-04-2024 12:28 Alternatieve financiers nemen steeds meer de rol van banken over bij buy-to-let
- 24-04-2024 12:11 Zo verduurzaamt TNO 205.000 m2 vastgoed, van kantoren tot laboratoria
Reacties
Om te kunnen reageren moet u zijn ingelogd. Klik hier om in te loggen.