Fakton: 'Grootste uitdaging ligt in het veerkrachtig maken van steden'

Fakton bestaat 35 jaar. Al 35 jaar verbindt bureau Fakton publieke en private vastgoedpartijen met strategische-, ontwikkel- en investeringsvraagstukken in het domein van ruimte en vastgoed. Vandaag hun visie op 'resilient cities'. 

Door de ervaring die wij in de afgelopen 35 jaar hebben opgedaan en het veranderen van onze sociaal-maatschappelijk, politieke en geografische samenleving zien wij de noodzaak om meer betekenis te geven aan het thema Resilient Cities.

Wij staan volledig achter het concept om onze samenleving veerkrachtiger te maken en zijn overtuigd dat daar een belangrijke rol is weggelegd voor onze sector. Daarnaast zien wij het belang om nog meer samen te gaan werken met andere sectoren. Denk aan de innovatie en technologische, energie- en watermanagement sector. Alleen dan kunnen wij onze missie, bijdragen aan het creëren van sociale en betaalbare stedelijke leefomgevingen, nog krachtiger tot uitvoering brengen.

Kom naar onze stand toe op Provada
De Provada is voor ons hét moment om te delen waar wij ons voor gaan inzetten de komende tijd en zullen hier tijdens verschillende bijeenkomsten, nu en in de toekomst, vaker op terug komen. We bestaan 35 jaar en dat jubileum willen wij op een betekenisvolle manier vieren. Kom op woensdag 31 mei vanaf 15.00 uur naar onze stand (Hal 12, Stand 39) en laat je inspireren om samen met ons en anderen bij te dragen aan het realiseren van veerkrachtige steden en leefomgevingen.

Resilient Cities
Toen in augustus 2005 orkaan Katrina aan land kwam veroorzaakte deze orkaan voor $ 153 miljard aan schade. Er stierven 1833 mensen. 80% van New Orleans kwam onder water te staan. Grote delen van de stad waren verwoest. Op 6 september kondigde de burgemeester van New Orleans een totale evacuatie aan van de stad.

Afbeelding 1: New Orleans na Katrina

De sporen van de verwoesting die de orkaan Katrina in New Orleans aanrichtte zijn op sommige plekken nog altijd zichtbaar en de herinneringen aan de ramp blijven pijnlijk. In New Orleans zelf stierven circa dertienhonderd mensen en tienduizenden mensen raakten huis en haard kwijt.

Toch krabbelt New Orleans, nu 12 jaar na de ramp, weer behoorlijk op. Er worden volop nieuwe huizen gebouwd. Er wordt geïnvesteerd en grote aantallen bewoners komen terug naar de stad. De inwoners van The Big Easy, zoals de stad ook wel wordt genoemd, laten zich bovendien niet kennen. Zij bleven hun stad trouw, ondanks alle ontberingen en tegenslagen.

Ook de overheid laat zich zien van zijn beste kant en stimuleert investeringen in de infrastructuur en woningen met diverse ‘tax-breaks’. Het US Army Corps of Engineers werkt aan een dijkversterkingsprogramma en voert diverse programma’s die in de toekomst zorg moeten dragen voor een goede balans tussen de stad, haar bewoners en het milieu.

New Orleans is niet per se terug. De stad is veranderd. In een soort grote ‘workshop’, waar verschillende oplossingen voor problemen worden uitgeprobeerd. Op het gebied van huisvesting, onderwijs en sociale mobiliteit. Oplossingen die de hele VS kunnen dienen. Dit alles maakt New Orleans Resilient City nummer 1. Resilient betekent veerkrachtig. Een term die zeker van toepassing is op New Orleans en haar bewoners.

100 Resilient Cities
Het verhaal van New Orleans heeft ook de aandacht getrokken van diverse instituties. Een van deze instituties is The Rockefeller Foundation. Zij hebben het initiatief genomen om te komen tot een verzameling steden die zij karakteriseren als ‘Resilient’. Het gaat daarbij om steden die een resilient strategy adopteren en werken aan het uitvoeren van deze strategie. Bij een resilient strategy gaat het om het versterken van de veerkracht van steden als antwoord op de fysieke, sociale en economische uitdagingen van de 21e eeuw.

De steden die deel uitmaken van het 100 Resilient Cities (100RC) netwerk onderscheiden zich door het uitvoeren van de strategy middels het aanstellen van een Chief Resilient Officer (CRO). Deze draagt zorg voor het uitdragen van de strategy naar NGO’s, publieke en private partners en deelt kennis en know-how met andere steden. De CRO heeft bovendien toegang tot hedendaagse oplossingen en initieert programma’s die een bijdrage leveren aan een veerkrachtige stad.

City Resilience Framwork
De afgelopen jaren is er veel tijd gestoken in het ontwikkelen van een City Resilience Framework om allerhande resilient initiatieven en programma’s te kunnen plaatsen en doorontwikkelen. Steden zoals Rotterdam en Den Haag leverden een belangrijke bijdrage aan de ontwikkeling van dit programma. Beide steden worden binnen het 100RC netwerk gezien als trekkers en koplopers.

The Rockefeller Foundation ontwikkelde zevental kernkwaliteiten van Resilience. Het gaat daarbij om een zevental woorden die de veerkracht van een stad inzichtelijk maken. Binnen de 100RC netwerk worden veerkrachtige steden gedefinieerd als steden die het vermogen hebben om zich aan te passen en te groeien ongeacht de aard en omvang van langdurige spanningen en crises. Deze steden hebben in de kern een groot reflectievermogen, een hoge mate van vindingrijkheid en een sterke betrokkenheid van haar mensen bij de stad. Rotterdam heeft als kader de zeven kernkwaliteiten als volgt omschreven. Zie afbeelding 2.

Afbeelding 2: De kwaliteiten van resilience. Bron: Rotterdam Resilience Strategy

Binnen het kernkwaliteiten kader wordt een programma ontwikkeld door de Chief Resilience Officer. Het programma van een resilient city valt grotendeels uiteen in vier actiegebieden: veerkrachtige burgers, veerkrachtige infrastructuur, veerkrachtig leiderschap en een veerkrachtige economie. Rondom deze vier thema’s zijn elk drie kwaliteiten gedefinieerd die elk meetbaar worden gemaakt binnen de City Resilience Framework, zie hieronder afbeelding 3. Met behulp van dit Framework kunnen acties en programma’s worden geïnitieerd en kan per kwaliteit worden definieert in hoeverre ze een bijdrage leveren aan de kernkwaliteiten van een resilient city.

Afbeelding 3: City Resilience Framework (bron: The Rockefeller Foundation/ARUP)

Roadmap Next Economy
Elke stad is vandaag de dag bezig met de opgaven van morgen. Of het nu gaat om verduurzaming van de bestaande woningvoorraad of het stimuleren van een all-inclusive samenleving, steden hebben als drager van de toekomstige economie een voortrekkersrol daar waar het gaat om het stimuleren van innovatie. Innovatie die eigenlijk alleen tot stand kan komen als alle betrokkenen, publiek, privaat en bewoners van de stad werken in gezamenlijkheid aan nieuwe programma’s en projecten die hun steentje bijdragen aan een Resilient City. Deze samenwerking is dus per definitie multi disciplinair en vraagt daarom veel van een stad en haar leiderschap.

Een voorbeeld van een multi disciplinair en resilient programma is de regionale Roadmap Next Economy (RNE). Deze Roadmap beschrijft een honderdtal economische activiteiten en projecten die de komende jaren tot ontwikkeling zullen moeten komen om een aantal resilient doelstellingen waar te maken. Opvallend in deze Roadmap is dat het gaat om programma’s en projecten die van grote invloed gaan zijn op de manier waarop wij in de toekomst produceren, leren en consumeren. Het gaat daarbij niet alleen om het beperken van de CO2 uitstoot in de Rotterdamse Haven maar ook over de verduurzaming van 10.000 woningen en het realiseren van duurzame waterhuishouding. Projecten die alleen van de grond komen door een duurzame samenwerking tussen privaat, publiek en bewoner.

Ownership en stakeholdersschap
Vanuit onze praktijk zien wij een heleboel van deze programma’s en projecten vroegtijdig tot een einde komen. Iedereen ziet de nut en noodzaak van deze projecten maar het ontbreekt vaak aan collectief eigendom en het daarbij behorende start- en risicokapitaal van voldoende omvang om de projecten vanuit een eerste levensfase door te ontwikkelen tot een daadwerkelijke disruptor die een bijdrage levert aan de resilience doelen van een stad of regio.

Willen wij als regio onze concurrentie positie behouden dan moet er de komende jaren substantieel worden geïnvesteerd in deze disruptors of projecten die de nieuwe economie ondersteunen. De investeringen zullen voor een heel groot deel privaat zijn maar vragen ook een publiek investering en mogelijk zelf risicovolle participatie van banken. Wel met een gezamenlijk doel: het weerbaar en veerkrachtig maken van onze steden.

Fakton en de Resilient Cities
Al sinds jaar en dag is Fakton betrokken bij de ontwikkeling van steden. In bijna elke stad van Nederland hebben wij onze bijdragen mogen leveren aan de vernieuwing van de OV-knooppunten. Een binnenstedelijke ontwikkeling avant-la-lettre. Al in de jaren 90 waren wij bezig met integrale investeringen vanuit diverse stakeholders in deze, heden ten dage, excellente stedelijke gebieden.

Vandaag de dag zijn wij bezig met het realiseren van een integrale binnenstedelijke projecten die zich vooral kenmerken door een multi-use gebruik van gebouw en omgeving. Voor de dag van morgen gaat het wat ons betreft over een samenwerking tussen alle stakeholders betrokken bij het resilient maken van de stad. Wij zullen vanuit onze kennis en ervaring deze samenwerking stimuleren door het ontwikkelen van integrale businesscases zodat besluitvorming omtrent projecten snel en vakkundig kan plaatsvinden.

Of het nu gaat om water, wegen, werken, wonen; Fakton wil de smeerolie zijn om projecten van de toekomst financieel te onderbouwen, te structuren en tot integrale besluitvorming te brengen. Dat is wat ons bindt. We hopen daarmee een bijdrage te leveren aan steden om klaar te zijn voor de uitdagingen van de 21ste eeuw.