In 2011 stortte de galerij van een flat in Leeuwarden in. Hierna is er voor eigenaren van galerijflats met bouwjaar voor 1975 een onderzoeksplicht ingesteld naar de constructieve veiligheid van galerij- en balkonvloeren. Dit onderzoek moet voor 1 juli 2017 zijn uitgevoerd. Gemeenten kunnen het onderzoeksrapport opvragen en handhavend optreden als niet wordt voldaan aan deze onderzoeksplicht.

Door de naderende deadline komen er veel onveilige balkons aan het licht. Dit blijkt uit het grote aantal nieuwsberichten over het onderwerp. Zo werden er eerder deze maand honderden balkons in tien flats in Venlo afgesloten. Ook werden bewoners van 160 appartementen in Breda gewaarschuwd dat hun balkons onveilig zijn. In Groningen werden de balkons van drie portiekflats tevens niet veilig genoeg bevonden. Volgens Wico Ankersmit, directeur van Bouw en Woningtoezicht Nederland, behoren in totaal 4.000 tot 5.000 balkons tot de risicogroep.

Bouwkundig onderzoek
Sinds 1 januari 2016 zijn alle eigenaren van galerijflats die voor 1975 gebouwd zijn verplicht om bouwkundig onderzoek te doen naar galerijvloeren en balkons. Dit is volgens minister Blok (Wonen) nodig om de veiligheid van de gebouwen te waarborgen. In de CUR-reportage ‘Constructieve veiligheid van uitkragende galerijplaten‘ uit 2014 staat wat precies de veiligheidsvereisten zijn. Ingenieursbureau IOB voert dergelijke onderzoeken uit. ‘’Het gaat vooral om de zogenaamde revolutieflats die na de Tweede Wereldoorlog gebouwd zijn,’’ licht directeur Errol Ooft toe. ‘’Wij geven advies aan de eigenaren van de galerijflats. We nemen daartoe een steekproef van 10% van de balkons en als zich bij de inspectie incidenten voordoen, dan vindt er 100% nader onderzoek plaats. Vervolgens kunnen wij vaststellen of ze wel of niet voldoen aan de eisen.’’

Plaatselijk herstelwerk
Met het uitvoeren van het onderzoek betekent niet dat het potentiële gevaar geweken is. Edwin van Strien (raadgevend ingenieur bij IOB) geeft aan dat in veel gevallen na onderzoek blijkt dat het desbetreffende gebouw niet in zijn geheel in de steigers hoeft. ‘’Plaatselijk herstelwerk is vaak al voldoende om de veiligheid te herstellen. Vaak blijkt dat het probleem beperkt blijft tot een select aantal balkons of galerijen. Dat een plaatselijke oplossing soms volstaat bleek recent nog in Vlaardingen. Het gebouw dat op basis van een onderzoek onveilig was verklaard, bleek na onze uitgevoerde second opinion slechts op enkele plaatsen aan herstelwerk toe. Daardoor konden de overlast en de kosten aanzienlijk beperkt worden.’’

Cijfers onbekend
Welk aandeel van de galerijflats aan de verplichting heeft voldaan is zeer moeilijk in te schatten volgens Ooft. ‘’De woningcorporaties zijn natuurlijk verenigd in Aedes en daarbij is deze nieuwe plicht bekend. Dat zijn professionele opdrachtgevers. De VvE’s zijn daarentegen goedwillende amateurs en vrijwilligers, waarbij moeilijker in kaart te brengen is of aan de plicht is voldaan. Je kan natuurlijk wel bij de Kamer van Koophandel ‘VvE’ intypen, maar dan moet je die gegevens koppelen aan die van het Kadaster om te weten of die galerijflats van vóór of na 1975 zijn. Ik denk niet dat iemand dat ooit gedaan heeft.’’

Handhaving
Hoe gaat de gemeente dit dan handhaven? ‘’Ik acht voor de gemeente bekend wanneer een flat gebouwd is. De eigenaren daarvan kunnen ze vervolgens aanschrijven. Het is mij echter onbekend wat voor sancties er opgelegd worden als het onderzoek tegen die tijd niet is uitgevoerd.''

Foto: Marcel Oosterwijk (cc, via Flickr).