Beleggen in zorgvastgoed: een alternatief voor schaars beschikbare bancaire middelen
Verschillende verkennende onderzoeken geven aan dat investeren in zorgvastgoed een relatief onbekende beleggingscategorie is. Ze heeft echter wel een ontwikkelpotentie tot een investeringscategorie. Er zijn dan ook goede perspectieven zijn voor investeringen in zorgvastgoed door een stijgende lijn in stabiliteit van zorginstellingen. Verwacht mag worden dat investeringen in de toekomst zullen toenemen. Ook zal zorgvastgoed als een volwaardige beleggingscategorie wordt gezien door beleggers. Tegen de economische trend in is het eigen vermogen van zorginstellingen toegenomen en de solvabiliteit toegenomen. Ondanks dat zorginstellingen er in die zin goed voor staan, zijn wel grote onderlinge verschillen waar te nemen.
Door: Jan Veuger, professor Public Real Estate
Dit jaar presenteert het lectoraat Maatschappelijk Vastgoed voor het eerst de Barometer Zorgvastgoed met als thema internationale context. Deze internationale context is van belang omdat ervaringen voor het investeren in zorgvastgoed in Nederland nog erg beperkt is. Door te reflecteren aan de hand van de internationale context kunnen we wellicht in Nederland leren van ervaringen van anderen. In de Barometer Maatschappelijk Vastgoed 2014 was al te zien dat er veel aandacht is voor zorgvastgoed. De Barometer Zorgvastgoed 2015 is hier dan ook een gevolg van en heeft een drietal relevante en actuele invalshoeken: ontwikkelingen in zorgvastgoed, waardering en financiering van zorgvastgoed en assetmanagement zorgvastgoed.
Omvang van zorgvastgoed in Nederland
Het onderzoek van het Economisch Instituut voor de Bouw in 2015 geeft aan dat er circa 34 miljoen m² zorgvastgoed van de gewenste grootte (2.000-100.000 m²) is in Nederland. Buiten deze grootteklasse valt circa 37% van het zorgvastgoed zijnde kleine eerstelijnszorg en grote ziekenhuizen. Circa 22% van de zorgvastgoedvoorraad is relatief jong met een bouwjaar vanaf 2000. Wanneer er gekeken wordt naar de gewenste grootteklasse, dan staat circa 45% van het zorgvastgoed staat in de G4 en G43 steden. In totaal gaat het om nog steeds 15 miljoen m² zorgvastgoed.
Investeringsontwikkelingen zorgvastgoed
Op basis van de beschikbare informatie over courantheid en gebruikerskenmerken zoals het EIB (Elp 2015) weergeeft, zijn de onderscheiden segmenten in een kwadrantenmodel verkennend gepositioneerd. De verwachte groei van de voorraad per segment tot 2030 is hierin procentueel weergegeven. Het gaat hier overigens om een algemeen beeld en niet om een exacte kwantitatieve positionering omdat op objectniveau de afwegingen genuanceerder kunnen liggen. Indicatief is een richting van het perspectief per segment weergegeven.
Figuur 1: Investeringsontwikkelingen zorgvastgoed tot 2030 (bron: Elp 2015 in Barometer Zorgvastgoed 2015, Veuger et al.)
Rendementen op Zorgvastgoed in Nederland
Door Morgan Stanley Capital International (MSCI) is onderzoek gedaan (Elp 2015) om beeld te krijgen op de historische rendementen van zorgvastgoed in Nederland en buiten Nederland. MSCI heeft een databestand opgebouwd met zorgvastgoed volgens de eerder aangegeven segmentatie. Hiermee is te zien wat de behaalde rendementen op het Nederlandse zorgvastgoed zijn en hoe verhouden zich met de rendementen op andere beleggingscategorieën van Nederlands vastgoed. Het totaal rendement op zorgvastgoed bestaat uit direct rendement (netto inkomsten als een percentage van de waarde) en het indirecte rendement (de waardeverandering) over een bepaalde gemeten periode. Beide rendementen worden in percentages ten opzichte van de waarde weergegeven. In de volgende tabel zijn deze beide rendementen individueel als totaal over de periode 2000-2013 weergegeven. Over deze gemeten periode vertonen cure als care een stabiel direct rendement. Het totaal rendement op zorgvastgoed wordt door vooral de laatste jaren lager door het negatieve indirecte rendement vanaf 2008, het jaar van de start van de economische, en dus vastgoedcrisis.
Figuur 2: Cure: Totaal, direct en indirect Nederlands zorgvastgoed 2003-2013 (bron: MSCI/IPD indices in Elp 2015, in Barometer Zorgvastgoed 2015, Veuger et al.)
Figuur 3: Care: Totaal, direct en indirect Nederlands zorgvastgoed 2003-2013 (bron: MSCI/IPD indices in Elp 2015, in Barometer Zorgvastgoed 2015, Veuger et al.)
Wanneer de voorgaande rendementen vergelijken met niet zorgvastgoed in Nederland is een vergelijking te maken met de vastgoedindex van Investment Property Databank (IPD) Nederlandse. Over de periode 2003-2012 zijn de rendementen van care en cure vastgoed goed te volgen met de IPD, behalve het jaar 2013. Dit lage rendement wordt vooral veroorzaakt door de huidige ontwikkelingen binnen de AWBZ waardoor gefinancierde verzorgingstehuizen leeg komen te staan en niet meer geschikt zijn binnen de huidige regelgeving.
Figuur 4: Direct rendement Nederlands zorgvastgoed care en cure afgezet tegen Nederlandse vastgoed index, 2003-2013. (bron: MSCI/IPD indices in Elp 2015, in Barometer Zorgvastgoed 2015, Veuger et al.)
Figuur 5: Totaal rendement Nederlands zorgvastgoed care en cure afgezet tegen Nederlandse vastgoed index, 2003-2013. (bron: MSCI/IPD indices in Elp 2015, in Barometer Zorgvastgoed 2015, Veuger et al.)
Bancaire financiering zorgsector
Voor financiering van zorgvastgoed heeft de zorgsector maar een beperkte keuze van een aantal Nederlandse banken die ook met enige regelmaat consortia vormen bij forse investeringen. Private investeerders en institutionele beleggers hebben wel belangstelling voor zorgvastgoed maar zijn relatief nog onbekend met investeringen in zorgvastgoed in Nederland. Buitenlandse beleggers als bijvoorbeeld als Confinimo uit België durven deze investeringen wel aan op basis van ervaringen buiten Nederland. Zorginstellingen nemen ook zelf het initiatief om een creditrating te verkrijgen waardoor toegang krijgen tot de kapitaalmarkt. In de navolgende figuur zijn de activiteiten van de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) en de Waarborgfonds voor de zorgsector (Wfz) weergegeven (Postema 2015). Hieruit is af te leiden dat de kredietverlening door BNG in de afgelopen jaren voor de helft onder borging van het WfZ heeft plaatsgevonden.
Figuur 6: Kredietverlening BNG Bank en borgstelling WfZ (bron: Postema 2015, in Barometer Zorgvastgoed 2015, Veuger et al.)
In 2015 zijn verschillende initiatieven gelanceerd om via de uitgifte van obligaties financieringsmiddelen op te halen voor investeringen in zorgvastgoed. Dit met als doel om een alternatief te bieden voor de schaars beschikbare bancaire middelen.
Het boek Barometer Zorgvastgoed 2015 wordt gepresenteerd op het congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 2015. Alle deelnemers ontvangen een exemplaar van dit boek.
Auteur: Jan Veuger Bsc MRE PhD FRICS | Professor Public Real Estate | Institute for Business |Hanze University of Applied Sciences Groningen NoorderRuimte, Centre of Research & Innovation for Built Environment |
Laatste nieuws
- 02-11-2024 06:00 ‘Overbieden blijft toenemen door opzettelijk te lage vraagprijzen’
- 01-11-2024 17:30 Koblox Bouwmaterialen huurt bedrijfsgebouw van ProHuis in Sliedrecht
- 01-11-2024 15:55 Staatssecretaris Idsinga stapt op na kritiek op geheimhouden van zakelijke belangen
- 01-11-2024 15:34 Oud-wethouder Rijswijk Van de Laar wordt directeur programma rijk-regio bij gemeente Amsterdam
- 01-11-2024 15:08 Ceo Blokker ontkent aanvraag voor uitstel van betaling
- 01-11-2024 14:12 Directeur Rebelgroup Hans Broere wordt hoofd programmering en regie bij ministerie van VRO
- 01-11-2024 13:11 Michiel Brinksma over de overname van Blue-Mountain: 'De juiste stap op het juiste moment'
- 01-11-2024 12:02 Massaclaim tegen EuroParcs vanwege misleidende verkooppraktijken
- 01-11-2024 11:13 Codebesluit prioriteringsruimte bij transportverzoeken biedt kansen om woningbouw sneller te realiseren
- 01-11-2024 11:01 Momentum Leisure benoemt chief marketing officer en chief financial officer
- 01-11-2024 10:35 Damesmodeketen Paprika sluit drie winkels in Nederland
- 01-11-2024 10:26 Detailhandel zet 2,6 procent meer om in september
- 01-11-2024 10:03 Themamaand november in het teken van retail
- 01-11-2024 09:46 Topvacature: Taxateur commercieel vastgoed (RT) bij KRK Taxaties & Advies
- 01-11-2024 09:37 Janssen de Jong Bouw opent nieuwe vestiging in Utrecht
- 01-11-2024 09:33 Vastgoed Belang roept op tot herziening bedrijfsopvolgingsregeling
- 01-11-2024 09:06 BWT Congres 2024: Certificering en versnelling van bouwprocessen centraal
- 01-11-2024 08:57 Hawaiian huurt horecaruimte in AIR gebouw in Rotterdam
- 01-11-2024 08:50 'Veranderende e-commercemarkt zorgt voor nog meer logistieke groei'
- 01-11-2024 08:49 Infin huurt kantoorruimte in Landmark Arnhem
- 01-11-2024 08:43 Lidl verkoopt voormalig distributiecentrum in Zwaag aan ARC Real Estate
- 31-10-2024 16:58 Zo gaat Ton Hillen (Heijmans) woningzoekenden een stem geven in procedures
- 31-10-2024 16:49 CityLink verhuurt 16.000 m2 bedrijfsruimte aan vier huurders in Nederland en Duitsland
- 31-10-2024 16:44 Lievaart Expeditie koopt 27.000 m2 bouwrijpe grond voor realisatie bedrijfsruimte in Honselersdijk
- 31-10-2024 13:40 Peter Koppers benoemd tot investment management director bij Achmea Real Estate
- 31-10-2024 13:30 CBS: Nieuwe vrijstaande woning leidt tot vrijkomen van drie andere woningen
Reacties
Om te kunnen reageren moet u zijn ingelogd. Klik hier om in te loggen.