Column: Kan het auteursrecht van de architect de sloophamer nog tegenhouden?
Op ontwerpen van de architect rust auteursrecht. Dat verbaast weinigen. Waar in de praktijk vaak geen rekening mee wordt gehouden, is dat dat auteursrecht de opdrachtgever voor vervelende situaties kan plaatsen. De opdrachtgever wiens initiatief het was om te gaan bouwen, die de grond heeft gekocht en de architect, andere adviseurs en aannemer(s) heeft betaald, is toch niet altijd ‘baas in eigen huis’.
De architect kan de bouw tegenhouden. In ieder geval totdat de opdrachtgever aan al zijn financiële verplichtingen tegenover de architect heeft voldaan. Het is de eigenaar van een gebouw niet zonder meer toegestaan om zonder overleg met de architect wijzigingen aan het gebouw aan te brengen. Onder omstandigheden kan de architect zich verzetten tegen de sloop van het gebouw. Er is zelfs een keer een architect geweest die – tevergeefs – zijn opdrachtgever door tussenkomst van de rechter wilde verplichten om het ontwerp daadwerkelijk te laten realiseren.
De opdrachtgever is gebaat bij goede afspraken over het auteursrecht. De algemene voorwaarden die vrijwel standaard door architecten worden gehanteerd, zijn vastgelegd in De Nieuwe Regeling (DNR 2011). In die voorwaarden is in ieder geval geregeld dat de opdrachtgever het ontwerp één keer mag laten uitvoeren nadat hij de architect heeft betaald. Omdat er vaak iets mis gaat bij het van toepassing verklaren van algemene voorwaarden, is het verstandig om ook in de tekst van de overeenkomst voldoende aandacht aan het auteursrecht te besteden. Indien de algemene voorwaarden niet van toepassing zijn, kan de architect betogen dat in het geheel geen toestemming is verleend om het gebouw te realiseren.
Ook al heeft de architect zijn auteursrecht overgedragen, dan nog betekent dat niet dat de opdrachtgever met het gebouw kan doen en laten wat hij wil. Een paar maanden geleden is door de kortgedingrechter in Den Haag vonnis gewezen in een geschil tussen een architect en de Rijksgebouwendienst. In de jaren ’90 heeft een ingrijpende verbouwing plaatsgevonden. Het pand wordt binnenkort opnieuw verbouwd. De toevoegingen uit de jaren ’90 worden nu (grotendeels) weer weggenomen. De architect die destijds bij de verbouwing betrokken is, heeft een auteursrecht op de toevoeging aan het gebouw. Hij mag zich dan ook verzetten tegen iedere wijziging aan die toevoeging, tenzij dat verzet niet redelijk is.
In kort geding vorderde de architect dat alle sloop- en bouwwerkzaamheden zouden worden gestaakt en dat hij zou worden geïnformeerd over de volledige details van het verbouwplan. Een belangenafweging leidde ertoe dat de gevorderde bouwstop werd afgewezen. De sloopwerkzaamheden waren al een eind gevorderd. Bovendien heeft de Staat in het kader van de aanbesteding voorgeschreven dat overleg met de architect moest plaatsvinden. De architect was daartoe ook benaderd, maar weigerde dat overleg toen zelf.
Toch staat de architect niet met lege handen: op last van de rechter moet de opdrachtgever alle bouwtekeningen aan de architect verstrekken. De architect wordt op die manier in staat gesteld om na te gaan of zijn rechten worden geschonden. Als dat het geval is, kan in een nieuwe procedure worden getoetst of sprake is van ‘misvorming’ of ‘verminking’ van het ontwerp, die ‘de eer of goede naam’ van de architect aantast.
Gaat u binnenkort een pand slopen of ingrijpend verbouwen? Dan kan het raadzaam zijn om te onderzoeken of er persoonlijkheidsrechten van een architect in het geding zijn. Goed overleg kan overigens nooit kwaad.
Een column van Björn Ramakers, Advocaat Bouwrecht en Aanbestedingsrecht bij De Kempenaer Advocaten.
Laatste nieuws
- 26-04-2024 13:43 'Bouw één op de drie nieuwbouwwoningen loopt vertraging op door bezwaren'
- 26-04-2024 10:09 WDP bouwt warehouse van 9.125 m2 voor Kintetsu in Schiphol-Oost
- 26-04-2024 09:15 Foot Locker huurt in Creative Valley in Utrecht
- 26-04-2024 08:58 Reacties op huurwet: Neprom, IVBN en Aedes blij met duidelijkheid, Vastgoed Belang noemt het een schande
- 26-04-2024 06:00 Radio VJ: 'Helaas, geen rendement dus aanbod middeldure huurwoningen zal verschrompelen'
- 26-04-2024 05:59 4 juni congres: Juridische en financiële impact van de Wet Betaalbare Huur
- 25-04-2024 19:50 Tweede Kamer stemt in met Wet betaalbare huur
- 25-04-2024 17:23 Deze amendementen voor de Wet betaalbare huur zijn aangenomen
- 25-04-2024 14:59 ‘Een nieuwe generatie neemt het stokje over in de vastgoedtop’
- 25-04-2024 14:30 Deze projecten krijgen een bijdrage uit de laatste ronde Woningbouwimpuls
- 25-04-2024 14:20 BPD en 'thuis kopen voormalig Rabobankkantoor Eindhoven
- 25-04-2024 14:10 Onderzoekers: 'Jubelton werkte overbieden in de hand'
- 25-04-2024 14:00 KKR neemt moederbedrijf Hans Anders over van 3i
- 25-04-2024 11:15 Topvacature: Zelfstandige (kandidaat) makelaars voor uitbreiding naar landelijke dekking
- 25-04-2024 10:54 Blauwhoed en Koers tekenen voor 158 sociale en middeldure huurwoningen
- 25-04-2024 10:52 KPMG-rapport: Politieke inmenging en rentestijgingen grootste belemmeringen voor vastgoedbedrijven
- 25-04-2024 10:18 Radio VJ: 'We hebben de financieringsmarkt verslagen, waarom denkt iedereen dan dat de bank dicht is?'
- 25-04-2024 09:35 Meerderheid Kamer wil planbatenheffing tegen speculatie grondprijzen
- 25-04-2024 08:55 Garbe realiseert build to suit logistieke ontwikkeling op XL Business Park in Almelo
- 25-04-2024 08:39 Zes bedrijven krijgen typegoedkeuring voor modulaire woningen
- 25-04-2024 08:11 Winkelleegstand loopt op naar ruim 8 procent
- 24-04-2024 23:44 Kritische Keijzer en De Groot willen meer tijd voor huurwet: ‘Onderbouwing rammelt aan alle kanten’
- 24-04-2024 16:07 Ingenieursbureau verlengt en breidt uit in Poortugaal
- 24-04-2024 15:51 Rudy Ligtenberg nieuwe directeur-bestuurder Mijande Wonen
- 24-04-2024 15:30 Gera Esser ad interim directeur-bestuurder Rondom Wonen
- 24-04-2024 15:21 Samsonite opent winkel aan Koningsplein in Amsterdam
Reacties
Om te kunnen reageren moet u zijn ingelogd. Klik hier om in te loggen.