De woningmakelaars van de NVM hebben voor het eerst iets te kiezen. Kort voordat Lana Gerssen geruisloos zou worden herkozen, werpt Sven Heinen zich op als tegenkandidaat voor het voorzitterschap van vakgroep Wonen. Hij heeft de steun van een kritische achterban en staat op gespannen voet met de zittende voorzitter. Algemeen voorzitter Peter Brussel maant de leden in een interne mail tot rust. ‘Afgrijselijk wat ik nu zie gebeuren.’

Bij de NVM worden zittende vakgroepvoorzitters normaliter zonder veel reuring herkozen voor een tweede termijn. Ditmaal niet. Kort voor de verkiezingen op 6 juni heeft Amsterdamse makelaar Sven Heinen zich via een flitsend filmpje opgeworpen als kandidaat voor het voorzitterschap van de vakgroep Wonen. Daarmee steekt hij zittend voorzitter Lana Gerssen naar de kroon. Hij wil de hele NVM hervormen, want de makelaarsvereniging is ondemocratisch en behartigt niet meer het belang van de leden, meent hij. 

Het is nog niet eerder voorgekomen dat iemand zich opwerpt als kandidaat voor de vakgroep Wonen. De gangbare praktijk is dat er een voorzitter wordt benoemd, waarna er in de ledenvergadering over wordt gestemd. Hoewel in de statuten van de NVM staat dat iedereen zich kandidaat kan stellen, maar dat er nu iemand is die van die mogelijkheid gebruik maakt, zorgt voor veel commotie. Sven Heinen, die zich introduceert als Groninger, Feyenoordfan en Amsterdamse makelaar, vindt het hoog tijd voor verandering. De NVM is volgens hem in eerste instantie een bedrijf geworden dat gericht is op winst, dan een vereniging die vanuit het belang van de leden functioneert. (Zie kader voor de structuur binnen NVM).

‘Feestcommissie’ 
Al jarenlang wordt een interne machtsstrijd gevoerd over deze winstgevende ondernemingen waar de leden zelf weinig van profiteren. Het belangrijkste speerpunt voor Heinen is dat leden - en dan met name woningmakelaars verenigd in de vakgroep Wonen - te weinig te zeggen hebben. ‘Ze functioneren eerder als een lokale feestcommissie, dan dat ze echt kunnen meebeslissen’, zegt Heinen. Hij noemt daarbij als voorbeeld de invoering van de Fundahypotheek. Een Fundahypotheek versterkt Funda, maar beconcurreert de eigen leden omdat veel woningmakelaars zelf aan hypotheekadvies doen. Ondanks dat een meerderheid van de afdelingsvoorzitters van de vakgroep Wonen tegen waren, stemde de ledenraad toch voor. 

‘Het draait bij de NVM nu allemaal om het geld dat uit de ondernemingen stroomt. Er staan bij de NVM miljoenen op de bank maar daar zien de leden niets van terug want onder het mom dat de NVM een buffer moet hebben, wordt er geen dividend uitgekeerd aan de leden’, zegt Heinen. Ondertussen wordt de contributie - in lijn met de inflatie - plotseling met 12 procent verhoogd. ‘Terwijl er wel net 22,2 miljoen euro is uitgegeven aan een nieuw kantoor en de salariskosten van het personeel met miljoenen per jaar stijgen.’ 

De plotselinge kandidatuur van Heinen doet de gemoederen binnen de NVM hoog oplopen. Heinen krijgt namelijk steun van een groep kritische makelaars die al jaren tegen het NVM-bestuur aan het schoppen zijn. Zij hebben zich verenigd in stichting De Bezorgde NVM-makelaars (BNVM) en informeren buiten de NVM om de leden via eigen nieuwsbrieven. Voor algemeen voorzitter van de NVM, Peter Brussel, was dit een reden om een mail uit te sturen om alle leden tot rust te manen. ‘(...) Wat ik nu zie gebeuren rond de verkiezingsstrijd voor de vakgroepvoorzitter Wonen vind ik afgrijselijk. De schaamte voorbij en NVM onwaardig.

Zo zie ik dat mensen worden beschadigd, onder druk worden gezet en emotioneel worden gechanteerd. (...) Als er iets is waarover ik me zorgen maak, dan is het dit gedrag en de anonieme achterbakse wijze van campagne voeren. Keihard op de vrouw, keihard op de bestuurders en medewerkers. Daar trek ik een streep (...)’, zo staat er in de mail.  

'Verrassend'
VJ heeft bij de NVM om een reactie gevraagd over de verkiezingen en de onrust die is ontstaan. Zittend voorzitter Lana Gerssen stond VJ hierover te woord en vertelde dat de mail van Brussel naar aanleiding was van nieuwsbrieven die worden rondgestuurd ‘waarin lelijke dingen staan, maar dat heeft niets te maken met Sven’. Gerssen noemt de kandidatuur van Heinen ‘verrassend’ omdat er een procedure bestaat voor herbenoeming en er geen vacature open stond. Zij is daarom ‘minder blij’ met de manier waarop Heinen de verkiezingen aanvliegt. ‘In januari heeft het overgrote deel van de afdelingsvoorzitters aangegeven dat ze geen nieuwe voorzitter willen en dat ze blij zijn met mij. Voorzitters ondergaan een assessment, screening en klikgesprek met het bestuur wonen en de algemeen voorzitter. Daarom is de manier waarop dit gaat met Sven apart.’

Gerssen zegt dat binnen de NVM veel dingen goed gaan en dat kritiek er mag zijn. ‘Kritiek mag altijd, daar moeten we goed mee omgaan en dat willen we ook. Maar de governance van de NVM is best wel ingewikkeld. Sinds de oprichting van Funda is de hele structuur nog ingewikkelder geworden en dat is soms lastig uit te leggen aan de leden die er niet dagelijks mee bezig zijn.’ Wat vindt Gerssen van de kritiek dat de Fundahypotheek er ondanks weerstand toch is gekomen? ‘Wij kunnen er als aandeelhouder niet over gaan, dat is aan Funda zelf. Als de suggestie wordt gewekt dat ik in mijn functie Fundahypotheken kan tegenhouden, dan is dat verkeerd. Als Sven kritiek heeft op deze punten dan solliciteert hij niet op de juiste functie’, zegt Gerssen. Wat betreft de kritiek op het kantoor van 22,2 miljoen euro, zegt Gerssen dat dat besluit vier jaar geleden is genomen. ‘De kritiek is gericht op hoe wij het in het verleden hebben geregeld met de samenstelling van de bestuurlijke laag, maar we moeten vooruit kijken naar hoe we het wel willen.’ Ook de kritiek dat de contributie met 12 procent is verhoogd wijst Gerssen van de hand. ‘De contributie is vanwege de crisis in 2008 gehalveerd, waarna het sindsdien nooit meer geïndexeerd is. Het is niet gek dat nu de contributie voor het eerst weer geïndexeerd wordt.’ Gerssen is het oneens met de stelling dat de NVM ondemocratisch wordt bestuurd. ‘De ledenraad geeft een laatste klap op alle beslissingen. De BNVM-leden stellen mijn functioneren in een kwaad daglicht over zaken waar een voorzitter Wonen helemaal niet over gaat. Met de ingewikkelde governancestructuur die we hebben is er veel onrust ontstaan omdat het voor veel leden onduidelijk is wie waar over gaat. We zijn een coöperatieve vereniging geworden en die aandeelhouderschap maakt het ingewikkeld om uit te leggen waarom dingen gaan zoals ze gaan. Kritiek is zeker welkom zolang het op een fatsoenlijke manier wordt geuit. Het algemeen bestuur is bezig om een aantal regels te herzien en voor die herziening is kritiek bepalend en waardevol’, zegt Gerssen.

Kritiek van de bezorgde makelaars
VJ sprak een aantal van deze kritische makelaars. Twee van de drie willen uit angst voor royement alleen anoniem hun verhaal doen. In de gedragscode van de NVM staat namelijk dat leden geen schadelijke negatieve uitlatingen mogen doen over de eigen collega’s ten koste van die collega. Dit geldt ook voor bestuurders en de NVM zelf. 

Een oud-afdelingsvoorzitter uit het noorden van het land en jarenlang lid van de NVM zegt  ‘zeer verontrust’ te zijn over de gang van zaken. In de ledenraad, het hoogste orgaan van de NVM die alle beslissingen moet goedkeuren, vertegenwoordigen 15 van 23 ledenraadsleden de vakgroep Wonen. Maar deze makelaar vraagt zich af wie het daadwerkelijk voor het zeggen heeft in de coöperatieve vereniging met 4400 makelaars. ‘De NVM werd altijd bestuurd door makelaars die met de poten in de klei staan, maar de afgelopen tien jaar wordt het bestuurd door externen en het is nog nooit zo’n puinhoop geweest.’ Volgens hem is alle affiniteit met de leden ver te zoeken. 

Wilco Draaisma, makelaar in Noord-Holland-Noord wil wel met naam en toenaam genoemd worden. Hij zegt sympathisant te zijn van de BNVM omdat hij vindt dat de macht terug moet naar de leden. ‘De 27 afdelingsvoorzitters van de vakgroep Wonen kiest de vertegenwoordigers in de ledenraad, maar die worden beïnvloed door het algemeen bestuur en gaan mee met het beleid van de NVM - maar dat is niet wat de leden willen. De leden van de ledenraad zitten er zonder last en ruggespraak en hoeven dus geen verantwoording af te leggen aan de leden.’ Een makelaar uit de regio IJmond die onderdeel is van de BNVM zegt dat nu juist dat belangrijk is. ‘De toplaag geeft in essentie het beleid door aan de 'onderlaag' - de door ons gekozen vertegenwoordigers - die na een tijdje te hebben meegedraaid steeds meer uitvoerders worden van het beleid in plaats van kritische volgers en controleurs, zoals het zou moeten. Het is een schijndemocratie, wij willen die logge bestuurslagen niet. Het uitgangspunt moet zijn: wat willen de leden? Lana is een leuke en goedwillende vrouw en ik heb liever dat zij op de tent past en doet wat wij als leden willen, maar in plaats daarvan voert zij het het beleid van het algemeen bestuur uit.’

Makelaar Draaisma neemt het de huidige voorzitter kwalijk dat zij niet naar de leden heeft geluisterd als het aankomt op de Fundahypotheek, die er toch is gekomen. ‘De ledenraad had er echt wel wat tegen kunnen doen. Puur bestuurlijk zal het wel kloppen dat je er niets tegen kan doen, maar als Wonen-voorzitter en ledenraad had je flink druk kunnen zetten en dat is niet gebeurd. NVM is er en zou er moeten zijn voor de leden maar de financiële belangen blijken te groot.’ Draaisma zag ook dat - zeker in het verleden - leden door BNVM ‘in onaardige bewoordingen’ werden geïnformeerd. ‘De emoties lopen hoog op.’ 

Heinen wil dan ook vanwege bovenstaande punten ‘flink de bezem er doorheen halen’. ‘De NVM moet weer van haar leden worden’, zegt hij. Maar de complexe geschiedenis leert dat de Nederlandse Coöperatieve Vereniging van Makelaars en Taxateurs niet zomaar te hervormen is. Waarom zou het hem wel lukken om verandering teweeg te brengen? ‘Ik heb dit eerder gedaan, toen van 2014 tot 2019 voorzitter was van de Makelaarsvereniging Amsterdam (MVA), dus verandering is wel mogelijk.’