Hoe werkt circulair bouwen in de praktijk? Waar moet je als ondernemer rekening mee houden? En wanneer is een gebouw eigenlijk circulair? Een van de eerste - volgens de Milieulijst - circulaire utiliteitspanden wordt gebouwd in Staphorst.

Het gaat om de realisatie van een bedrijfshal met kantoordeel. Hierbij wordt meer dan helft van de bouwmaterialen hergebruikt. Twee investerende ondernemers vertellen over hun ervaring met circulair bouwen.

Voorlopen op het gebied van circulair bouwen
Ondernemers Klaas Mulder en Henk Bloemert bouwen in Staphorst samen een circulaire bedrijfshal met kantoordeel. Voor de bouw kiezen ze waar mogelijk voor de toepassing van circulaire bouwmaterialen. Klaas wil het pand zelfs gaan gebruiken voor zijn werk op het gebied van secundair bouwmateriaal. In de sloopwereld weet hij steeds vaker een nieuwe bestemming te vinden voor materiaal dat anders bouwafval wordt. Voorlopers op het gebied van circulaire bouw dus.

Genoeg reden voor de RVO afdeling MIA en Vamil om een bezoek te brengen aan een van de eerste circulaire utiliteitspanden in Nederland gebouwd volgens de eisen van de Milieulijst. Ruud Lenderink, subsidieadviseur bij Subvention, begeleidt het subsidietraject en bracht beide partijen bij elkaar om te ondervinden hoe wetgeving en de praktijk op elkaar aansluiten.

Van staalconstructie tot kabelgoot: voorbeelden van secundair bouwmateriaal
Ondernemer en investeerder Klaas Mulder over het gebruik van circulair bouwmateriaal: "De staalconstructie komt uit het oude pand van BCC in Utrecht en de verdiepingsvloer is het oude parkeerdek van het Slotervaartziekenhuis in Amsterdam."

Daarnaast zijn bijvoorbeeld de dakplaten, kozijnen, trappen, kabelgoten en zelfs twee lucht/lucht warmtepompen voor het kantoordeel secundair materiaal. De buitenwand is afkomstig van een koelcel uit Zwolle en zorgt voor een goede isolatie. De RC-waarde van 6,5 is zelfs hoger dan de 4,5 die het Bouwbesluit voorschrijft. (tekst gaat door onder de afbeelding)

Waarom circulair bouwen?
Janneke Brouwer, adviseur MIA en Vamil bij RVO, stelt de vraag wat de motivatie voor circulair bouwen bij de ondernemers is. "We willen het graag goed doen", antwoordt Klaas. "En daarnaast is het ook gewoon leuk!" Klaas had jarenlang een eigen bouwbedrijf en doet nu veel op het gebied van demontage van gebouwen die anders gesloopt worden.

Mede-investeerder Henk Bloemert geeft aan dat het een interessante puzzel is om de beschikbare bouwmaterialen af te stemmen op het ontwerp en de daadwerkelijke bouw. Daardoor ziet het voorproces inclusief ontwerpen er heel anders uit dan bij totale nieuwbouw.

"We hebben met tekenaar Hendrik Visscher het ontwerp meerdere malen aangepast op de kozijnen, het zonnescherm en de trappen die we vonden. Daarnaast moet je ook rekening houden met de opslag van de materialen en het afstemmen met de aannemer."

De juiste kennis en materialen belangrijkste voorwaarden
De juiste kennis en mindset van de bouw- en sloopsector is nodig om een omschakeling naar circulair bouwen te maken. Ook is een belangrijke rol weggelegd voor een database waar je geschikt secundair bouwmateriaal kunt vinden, zoals het Madaster. Het probleem is nu nog vaak dat oudere gebouwen minder geschikt zijn voor hergebruik omdat ze niet demontabel zijn.

De uitdaging ligt bij de beschikbaarheid van secundaire materialen en bijbehorende informatie zoals bouwtekeningen en verkrijgen van de juiste milieuscore. "Zonder netwerk of het inschakelen van hulp wordt het moeilijk om als ondernemer een circulair pand neer te zetten", geeft Henk aan. "Ook al geloof ik dat het kan! In de toekomst wordt dit steeds meer de standaard."

Financiële ondersteuning van circulair bouwproject
De ondernemers ondervonden goede medewerking vanuit de Gemeente Staphorst voor de vergunningverlening. De gemeente stimuleerde de circulaire ambities door middel van een tegemoetkoming in de legeskosten. Het subsidietraject laten ze uit goede ervaring volledig over aan Subvention. Subsidieadviseur Ruud Lenderink keek naar het totaalplaatje om de subsidiemogelijkheden te optimaliseren.

MPG beoordeelt bouwmateriaal op twee manieren:
hergebruik én herbruikbaarheid

Subsidieadviseur Ruud Lenderink over circulair bouwen: "Om in aanmerking te komen voor subsidie voor circulaire panden, moet het gebouw (niet zijnde industrie) een MPG-score (MilieuPrestatie Gebouwen) van maximaal 0,5 hebben."

De MPG-score geeft de milieubelasting (ofwel schaduwkosten per vierkante meter BVO per jaar) van materialen weer. De hoogte van de MPG-score wordt bepaald op twee manieren:

• Module A: vertelt iets over het in het gebouw toegepaste materiaal (nieuw versus gerecycled).
• Module D: vertelt iets over het hergebruik van materialen na de gebruiksfase van het gebouw.

Het pand van Klaas en Henk heeft door de slimme toepassing van een grote hoeveelheid circulaire materialen een MPG-score van 0,34. Tom Linneman van Linneman Bouw en Advies stelde hiervoor de MPG-berekening op. Wilco Smits van Lois Advies heeft een assessorrol in het vervolg van het beoordelingsproces.

Meer informatie over hoe de MPG werkt, vind je op de website van de RVO. (tekst gaat door onder de afbeelding)

Subsidie voor circulair bouwen: hoe werkt het?
Sinds 2019 staan de categorieën ‘verwarmd circulair utiliteitsgebouw’ en ‘onverwarmd circulair utiliteitsgebouw’ op de Milieulijst en komen daarmee in aanmerking voor Milieu-investeringsaftrek. Voor een kantoorpand dat gebouwd wordt volgens de ‘circulaire spelregels’ kan de nettosubsidie oplopen tot meer dan € 100 per vierkante meter vloeroppervlak. Voor panden met een industriefunctie is het voordeel maximaal € 40,50 per vierkante meter (zie onderstaande tabel).

Benieuwd naar de subsidiekansen voor jouw circulaire bouwplannen? Ruud Lenderink vertelt je graag over de mogelijkheden via 038 – 853 13 85 of kijk op subvention.nl.Op de website van Subvention lees je meer over hoe subsidie voor circulaire gebouwen werkt.