‘Er is niet één waarheid als het gaat over transformatie en renovatie’

De NRP Academie is dé opleiding die transformatie- en renovatieprofessionals van bagage voorziet om succesvol te opereren in een veranderend werkveld. Hoe ziet dat er in de praktijk uit en wat levert het op?

Co-creërende samenwerkingen, kennis en inspiratie uitwisselen en oude denkpatronen verruilen voor nieuwe inzichten, verdienmodellen en andere innovaties. Dat zijn volgens Reinier van der Kuij, onderzoeker en docent aan de TU Delft en onderwijscoördinator van de NRP Academie, de belangrijkste redenen om deze opleiding te volgen.

TU Delft stelde Van der Kuij speciaal aan om samen met programmamanager Erna van Holland namens NRP de NRP Academie op te zetten. Tijdens zijn promotieonderzoek deed Van der Kuij al onderzoek naar projectontwikkeling. “Ik merkte dat met name de corporatiesector vast zat in bepaalde denkstructuren. De NRP Academie is een mooie kans om met mensen uit de breedte van de vastgoedsector oude denkbeelden te doorbreken. Die brede samenstelling en een open houding zijn bepalend voor het succes van de opleiding.”

Andere mentaliteit

Een keer een middagseminar of een inspirerende lezing bezoeken is niet genoeg, constateerde Van der Kuij: “Je kunt niet in één of zelfs een paar middagen een andere mentaliteit ontwikkelen en je met elkaar verbinden. Deze hele opleiding gaat over verbinden: je kan het niet alleen doen. Natuurlijk, alle kennis is al ergens te vinden, maar er is niet één waarheid als het gaat over transformatie en renovatie. Dan hadden we wel een boek geschreven. Op de NRP Academie gaat het over kennis delen en versterken, om ervaren en om een bepaalde manier van denken.”

Die andere manier van denken levert in de praktijk zijn vruchten af voor cursist Carin Hemeltjen (38, programmaleider Woonbedrijf Ieder1): “Het is heel leuk dat je altijd in een multidisciplinaire groep werkt, daardoor zie je ineens wat iedereen doet. Hoe kijkt een belegger of een ontwikkelaar of juist een aannemer naar de materie waar jij mee bezig bent. Je krijgt hier veel – gevraagd en ongevraagd – advies waar je direct iets aan hebt. Voor de toekomst zou ik het wel interessant vinden om meeloopdagen bij medecursisten op te nemen in het programma, echt een kijkje in elkaars keuken nemen. Wat je hier van elkaar leert, daar heb je direct iets aan. Als een collega vastloopt, kan ik nu makkelijker een andere manier van kijken aanreiken. Je leert hier vooral om verschillende invalshoeken te koesteren en ondervindt het belang van diversiteit. Ik heb ook het idee dat ik mijn besluitvormingsstukken echt naar een hoger niveau heb kunnen tillen en dat mijn aandeel vergroot is in wat ik bijdraag binnen mijn organisatie. Ik gebruik mijn opgedane kennis vooral voor mijn eigen werk. Dat zijn bijvoorbeeld inzichten waardoor ik een vertaalslag kan maken en inspiratie die nieuwe mogelijkheden bieden.”

Reflectie

“Je bent hier voor jezelf”, beaamt Van der Kuij. “Iedereen heeft zijn eigen specialisme en iedereen weet iets. Het is aan ons als opleiding om te prikkelen en voeden en aan de cursist om er de dingen uit te pikken die hem of haar verder brengen. Om dat vervolgens weer terug te brengen in je organisatie. We proberen cursisten uit te dagen de randen op te zoeken. Met docenten en sprekers, en zeker ook met elkaar. Daarom nemen we geen tentamens af, maar laten we de cursisten reflecteren via een logboek. Daarin wordt hen gevraagd op de lesstof te reflecteren, want verschillende docenten en sprekers houden er verschillende ideeën op na. Hoe die zich verhouden tot jouw visie, vak en houding; dat maakt het leerzaam en interessant. Daarmee maken ze zich de materie eigen en lees ik in een logboek terug dat iemand er echt over nagedacht heeft. Dat is veel waardevoller dan meten of iemand bepaalde kennis kan oplepelen.”

Uitdagend
De NRP Academie is een roadshow: veel onderwijsdagen vinden op inspirerende  transformatie- en renovatielocaties plaats. In maart dit jaar streek de NRP Academie neer in het gemeentehuis Brummen: een van de genomineerden voor NRP Gulden Feniks 2014 in de categorie Renovatie. Bart Moesbergen (directeur Haag Wonen) is in maart een van de experts tegen wie de cursisten in carrouselsessies hun casus aan mogen houden. Zijn prikkelende vragen wakkeren extra scherpte aan bij de cursisten. Met vragen als ‘wat betékent dat getal nou?’, ‘als je dat extrapoleert, wat gebeurt er dan?’ en ‘hebben jullie dat getoetst?’ daagt hij de cursisten uit steeds een stap verder te denken. Hij deelt zijn inzichten en waardevolle tips en wordt zelf ook zichtbaar geïnspireerd door de cursisten.

Van der Kuij: “We geven les aan professionals. De kunst is de kennis die ze al in huis hebben naar een hoger niveau te tillen. Het kan zo zijn dat mensen hier hun eigen zekerheden vinden en daarmee grond om die te delen in hun eigen organisatie. Tegen cursisten die denken iets beter te weten, zeg ik: schrijf het op in je logboek en kom erachter of het zo is. We hebben dit jaar al een docent die vorig jaar als cursist is binnengekomen. Dat is natuurlijk fantastisch. Daarnaast zijn de belangrijkste docenten de cursisten onderling, van en met elkaar leren is de beste manier om stof te doorgronden.”

Vertrouwen en begrip

Voor Wilbert-Jan de Ridder, hoofd voorbereiding bij Dura Vermeer Bouw Heyma, snijdt zijn rol als docent aan twee kanten: “Ik leer zelf ook veel van hier lesgeven. Door te zien hoe anderen over renovatie en transformatie nadenken en welke nieuwe samenwerkingsvormen er ontstaan en ontwikkeld worden. Innoveren kan mij niet snel genoeg gaan. Toch is voor sommige processen langdurigheid onontbeerlijk en dat geldt ook voor de NRP Academie: alleen door een jaar lang met elkaar aan de slag te gaan, kweek je vertrouwen en begrip. Onze generatie moet snappen dat wij het verschil kunnen maken. Deze opleiding biedt daarvoor de ultieme voedingsbodem, doordat je hier leert van elkaar en elkaars bedrijven.”

Precies dat was voor zowel Mike Luijten (26, Smits Vastgoedzorg) als Ronald Daalman (46, Daalman Projectmanagement & Vastgoedadvies) de reden om zich aan te melden. Mike: “Mijn medestudenten zijn mijn vraagbaken geworden en ik merk dat ik eerder geneigd ben om andere mensen te betrekken.” Ronald vult aan: “Het is heel iets anders om van de zijlijn naar ontwikkelingen te kijken, dan van mensen uit het veld zelf te horen hoe ze opereren en denken. De invloed van die verschillende perspectieven is dat ik anders naar mijn stakeholders kijk.” Ook Mike heeft meer inzicht: “Ik begrijp de keuzes van bepaalde collega’s en opdrachtgevers veel beter. Zeker mijn collega’s die in het voortraject werken, zou ik de NRP Academie echt aanraden.”

Jörgen Egter van Wissekerke (48, bouwkundige bij FGH Bank) is een medecursist die zich inderdaad aanmeldde na de aanbeveling van een collega, die de opleiding een jaar eerder volgde. “Met hoe hij erover vertelde, wist hij me te raken. We krijgen steeds vaker transformatieprojecten aangeboden, dus het is een actueel onderwerp in onze praktijk bij FGH. Ik leer de transformatiemarkt beter kennen en kan sparren met andere velden.”

Feedback

Van der Kuij: “Het mooiste compliment dat wij als NRP Academie kunnen krijgen, is wanneer cursisten zelf nieuwe cursisten aandragen. Een betere waardering van wat ze hier leren, kan ik niet bedenken. En ik ben zelf enorm geïnspireerd geraakt door de zestig docenten en ruim twintig studenten die we elke leergang mogen verwelkomen. Het meest verrassende is wat het met mensen doet. Oud-cursisten die aangeven nu écht met andere partijen over belangen en optimalisatie te praten. Of wanneer iemand enorm heeft kunnen besparen door wat ze hier hebben geleerd toe te passen in hun praktijk. Mooi om te zien, is dat zich voor de huidige leergang drie zzp’ers hebben aangemeld. Die zien dus ook de waarde van de opleiding.”

Opleiding voor de toekomst

Van der Kuij hoopt dat over vijf jaar er een flink aantal cursisten van nu docent is geworden. “En dat het dan gaat over De Nieuwe Bouwpraktijken. Ik zie spin-offs op specifieke onderwerpen voor me, een soort verdiepingsmodules. Het zou mooi zijn als ons Challenge-model een interessant verdienmodel oplevert, of wie weet komen er uit heel andere hoeken nieuwe verdienmodellen. Dat is het uitdagende aan de NRP Academie: we willen bovenop de actualiteit blijven zitten, maken graag spannende keuzes. Dat blijft een zoektocht, die we samen met cursisten, docenten, partners en andere betrokkenen steeds weer aangaan.”

Over de NRP Academie
In 2013 ging de eerste leergang van de NRP Academie van start. Uniek is het integrale karakter van opleiding: verschillende disciplines én de praktijk worden met elkaar verbonden. De NRP Academie is ontwikkeld in nauwe samenwerking tussen bedrijven en instellingen uit het hoger en wetenschappelijk onderwijs en is een initiatief van NRP, opgezet met de TU Delft en onderwijspartners Nyenrode en Hogeschool Utrecht. 

Programmamanager Erna van Holland staat samen met Reinier van der Kuij aan het roer van de NRP Academie. “Vanuit de wens van NRP partners om een eigen opleiding op te richten, zijn we in 2012 aan de slag gegaan. Uit de werkgroep kwamen als voorwaarden naar voren: onderwijsdeskundigheid binnenhalen en zorgdragen voor een grote participatie van de partners van NRP sterk naar voren. De concrete randvoorwaarden hebben we in gesprekken met partners en een groep potentiele cursisten ingevuld. Daaruit is de NRP Academie tot stand gekomen: een brede opleiding die stoelt op de kerngedachte: samen worden we slimmer.”

Een NRP Academie leergang duurt een jaar, bestaande uit vier modules:
VERANDEREN: wetenschappelijke kennis gecombineerd met praktijkervaring van NRP partners
VERBINDEN: contacten leren leggen en benutten
VERDIENEN: inzicht krijgen in de business modellen van alle betrokken partijen
VERBOUWEN: de brug tussen opdrachtgevers en innovaties

De 22 cursusdagen hebben een vast stramien: kennis (ochtend), inzichten (middag) en vaardigheden (avond). De opleiding is modulair opgebouwd en biedt cursisten de mogelijkheid de opleiding over een langere tijd uit te spreiden. Twee keer per jaar vindt er bovendien een NRP Challenge plaats: NRP partners dragen een problematische casus aan waar de cursisten twee dagen al hun denkkracht op los laten. De NRP Challenge wordt afgesloten met de presentaties van concrete oplossingsrichtingen voor het project aan de probleemeigenaar.  

“Voor NRP partners heeft de NRP Academie grote meerwaarde, en niet alleen als denktank voor vastgelopen projecten”, ziet Erna. “Via cursisten kunnen bedrijven ‘samen slimmer’ laten doorwerken in hun organisaties en vinden ze nieuwe samenwerkingspartijen. Ook kunnen ze hun kennis delen als docent en in die rol kennis ophalen bij cursisten. Door medewerkers deel te laten nemen aan de NRP Academie gaat de missie van NRP leven in alle lagen van een organisatie. Niet voor niets melden meerdere partners ieder jaar opnieuw een medewerker aan voor de opleiding.”

Eind juni 2015 ronden de cursisten van de tweede leergang hun opleiding af en komende september start voor de derde keer een nieuwe lichting transformatie- en renovatieprofessionals. Aanmelden voor de NRP Academie kan nog tot en met 1 juli 2015 via e.vanholland@nrpacademie.nl.

“De NRP Academie biedt de kans om te verbreden en verdiepen voor professionals op een hoog niveau. Het biedt de kans een nieuw netwerk te ontwikkelen en in het werk dit te benutten. Als tip aan de cursisten zou ik mee willen geven: denk vanuit scenario’s. Bekijk en begin vooral met de lokale marktomstandigheden. Durf te dromen, maar wees ook realistisch. Waar is vraag naar, want uiteindelijk zijn de markt en klanten leidend.”

De NRP Academie cursisten bogen zich eind 2013 over de toekomstige bestemming van de Willem de Zwijgerkazerne. De opdracht: duurzame scenario’s verkennen om te komen tot een strategie voor dit project. De cursisten presenteerden verschillende ideeën over duurzaamheid en betrokkenheid van de buurtbewoners. Sjoerd Quint, adjunct-directeur deltaWonen: “We zagen ons reeds lange tijd geconfronteerd met leegstand, nadat de zorginstelling een paar jaar geleden de huur had opgezegd. Een periode met mislukte ideeën en transacties volgde. We spraken veel geïnteresseerde partijen, maar uiteindelijk leidde het niet tot een kansrijke herontwikkeling. Om dit te doorbreken zagen we in het contact met Erna van Holland over de NRP Academie een kans om frisse ideeën en oplossingen aan te boren, zonder de ballast van het verleden. Dat heeft een rijke oogst aan ideeën en plannen geboden en tegelijk de beperkingen inzichtelijk gemaakt. Een kazerne van circa 10.000 m2 bvo herontwikkelen in Wezep is echt iets anders dan in de Randstad. De lokale marktomstandigheden en de beperkte behoefte aan sociale woningbouw heeft ons wel degelijk aan het denken gezet. Het waren een aantal leuke dagen op locatie voor de groep, waarin in korte tijd echt een boel werk is verzet. Een creatieve hoge-druk-ketel die ons zeker iets heeft opgeleverd, echter wellicht niet wat veel mensen hadden verwacht: in 2014 hebben we de kazerne verkocht aan een regionale ontwikkelaar die er met nieuw elan een gemengde invulling aan gaat geven.”

Woonbron

“Het onderscheidende aan de NRP Academie is dat de opleiding over diverse disciplines gaat en ze verbindt. En natuurlijk ook dat de primaire focus ligt op hergebruik, wat een onmiskenbare prioriteit is voor de komende jaren. Het is voor cursisten belangrijk niet alleen van de aangereikte stof te leren, maar vooral proberen te leren van je mede-cursisten. Er zit namelijk heel veel kwaliteit en ervaring bij de deelnemers zelf.”

De Challenge die Woonbron aan de cursisten voorlegde, was het voormalige ziekenhuis Slikveld in het centrum van Dordrecht. Via het gemeentelijk woningbedrijf is dit pand in de erfenis van Woonbron terechtgekomen. De bouw is in 1936 gestart en begin jaren ‘50 is er een deel gesloopt, een bouwlaag aan toegevoegd en verbouwd. In 1956 vertrekt het ziekenhuis naar een nieuwe locatie. Erwin Zwijnenbrug, directeur Woonbron Dordrecht, gaf toe dat de moed in de schoenen zakte bij dit complex. Twee derde van het pand is nu in tijdelijke verhuur, hetgeen betekent dat voor een deel snel geschakeld kan worden bij een herontwikkeling. Maar voor het overige derde deel moet vervangende woonruimte worden gezocht. Om het nog gecompliceerder te maken, is het pand een gemeentelijk monument. Woonbron concludeert dat een NRP Challenge een hele goede formule is om aan nieuwe ideeën te komen. Bert Wijbenga van Nieuwenhuizen (voorzitter RvB): “Wij zijn partner van NRP en steunen de leergang. We hebben ook een deelnemer in de eerste opleiding gehad. Via de Challenge hebben we aantal goed uitgewerkte alternatieven aangereikt gekregen voor een moeilijk vastgoedobject. Ik ben ten eerste positief over de kwaliteit en performance van de deelnemers. Daarnaast was het in een goede, gezellige sfeer. Vanuit Woonbron zijn we daarna in dialoog gegaan met stakeholders over de alternatieven. Met als ondergrens parameters in rendement en risico, laten we de beoordeling van de stakeholders zwaar meewegen bij de uiteindelijke keuze.”