De komende jaren zal de hypotheekrente flink gaan stijgen. Dat voorspelt de financiële topman van de Rabobank, Bert Bruggink. De hypotheekmarkt gaat op de schop, met gevolgen voor banken, geldschieters, consumenten en de rente.

UPDATE Vereniging Eigen Huis maakt in een reactie gehakt van de uitspraken van Bruggink: 'Rabobank uit loos dreigement'

Luister ook naar de visie van Arjan Brons, directeur van De Hypotheker [BNR]

Banken gaan een deel van hun hypotheekportefeuille verkopen aan investeerders en institutionele beleggers, die de nieuwe kapitaalverschaffers worden. Banken worden meer een soort tussenpersonen. Beide marktpartijen maken kosten en willen verdienen aan hypotheken en dus stijgt de hypotheekrente. De rente op onroerend goed ligt momenteel op een historisch laag niveau.

10 tot 20 cent

De Rabobank is marktleider op de hypotheekmarkt en heeft momenteel ruim 200 miljard euro aan hypotheken in de boeken staan. Dat is bijna eenderde van de hele Nederlandse hypotheekmarkt. Banken zoeken mogelijkheden om dat af te bouwen of in elk geval niet te vergroten, omwille van de nieuwe buffereisen.

Strengere en hogere kapitaaleisen van toezichthouders dwingen banken om hogere buffers aan te leggen. Voor elke uitgeleende euro, dus ook van hypotheken, moet straks 10 tot 20 cent aan direct opvraagbaar kapitaal staan. Nu is dat 4 tot 6 cent. Dat bufferkapitaal is in feite stilliggend geld dat je in huis moet hebben en dus niet kunt uitlenen.

Vorig jaar heeft de Rabobank al een pakket hypotheken van enkele miljarden euro's verkocht aan beleggers. Buitenlandse institutionele beleggers zouden interesse hebben om te beleggen in Nederlandse hypotheken, omdat ze als een veilige en goed renderende belegging worden gezien. Nederlanders lossen trouw af en er zijn weinig wanbetalingen.

UPDATE In een reactie op de uitspraken van Bruggink reageert Vereniging Eigen Huis als volgt:

"De hypotheekrente moet eerder omlaag dan omhoog. Bruggink zegt in Het Financieele Dagblad dat de hypotheekrente over enkele jaren mogelijk fors omhoog gaat. Reden daarvoor is dat geldverstrekkers steeds hogere buffers moeten aanhouden, volgens de kapitaaleisen die Basel III aan banken stelt.

'We zien dit als een ongefundeerd dreigement, waarmee de Rabobank de politieke besluitvorming probeert te beïnvloeden', zegt Rob Mulder, directeur Vereniging Eigen Huis. Hij doelt op besluitvorming over de kapitaaleisen, waarvoor momenteel diverse partijen worden geraadpleegd. Mulder: 'Banken berekenen gemiddeld nog zo'n 0,9 % aan extra winstmarge. Dat heeft huiseigenaren sinds 2008 al ruim € 6 miljard extra gekost.'

Deense model
Bruggink zegt dat Rabobank zich bij strengere kapitaaleisen stap voor stap zal terugtrekken van de hypotheekmarkt, en meer als tussenpersoon zal fungeren. Mulder: 'Dan is de bank geen risicodrager meer, maar tussenpersoon voor bijvoorbeeld pensioenfondsen. Dat is het Deense hypotheekmodel. Maar de rentetarieven voor Deense consumenten zijn juist structureel laag. Ook dat argument klopt dus niet.' Er moet meer concurrentie komen in de Nederlandse hypotheekmarkt, betoogt Mulder. 'Dan gaan de rentes niet omhoog, maar juist omlaag.'

Rabobank is momenteel de grootste geldverstrekker in de Nederlandse hypotheekmarkt. Zo'n € 200 miljard van de ruim € 600 miljard aan uitstaande hypotheken loopt bij de Rabobank.

Vast zetten
Wie het risico van rentestijging wil vermijden, doet er verstandig aan de hypotheekrente voor minstens tien jaar vast te zetten. Maar door de recente steunmaatregel van de Europese Centrale Bank (ECB) is de kans op een rentestijging in 2015 afgenomen."