‘Normaal maatschappelijk risico’ bij nadeelcompensatie, stand van zaken
Op 29 januari 2013 heeft de Eerste Kamer de Wet nadeelcompensatie en schadevergoeding bij onrechtmatige besluiten aangenomen (Kamerstukken I, 32.621, A). De precieze datum van inwerkingtreding is nog niet bekend. Deze wet wijzigt de Algemene wet bestuursrecht (Awb) en voorziet onder andere in een algemene nadeelcompensatieregeling. Tot de invoering van de wet worden verzoeken om nadeelcompensatie veelal gebaseerd op regelgeving van lagere overheden waarover inmiddels een ruime hoeveelheid jurisprudentie verschenen is. In het navolgende geef ik aan in hoeverre de wetswijziging gevolgen heeft voor de huidige praktijk. Waarbij ik mij voor dit artikel beperk tot het begrip ‘het normale maatschappelijk risico’.
De overheid kan bij de uitoefening van haar taken, bijvoorbeeld de aanleg of onderhoud van de infrastructuur, schade veroorzaken. Daarbij kan gedacht worden aan een bedrijf dat vanwege de aanleg of het onderhoud van de weg gedurende geruime tijd niet of zeer slecht bereikbaar is. Dit kan naarmate de afsluiting langer duurt grote financiële gevolgen hebben met name voor die ondernemingen, denk aan een tankstation of horeca, die sterk afhankelijk zijn van een goede bereikbaarheid. Wie betaalt dan de schade van de ondernemer? Het bestuursorgaan dat de verkeersmaatregelen genomen heeft? In een aantal gevallen wel. Hierbij is onder andere van belang of de geleden schade binnen het normale ondernemersrisico valt. Dat deel komt niet voor vergoeding in aanmerking.
Tot op heden hebben bestuursorganen eigen regelgeving met betrekking tot nadeelcompensatie. Veelal is daarin bepaald dat onder het normale ondernemersrisico vallende schade niet voor vergoeding in aanmerking komt. Wat hier onder moet worden verstaan is niet duidelijk. In de jurisprudentie is daar uitleg aan gegeven. Er wordt aangesloten bij omzetverlies. Zo wordt sinds 2001 een norm van 15% van de totale jaaromzet van een onderneming aanvaarbaar geacht als ondergrens voor het normaal maatschappelijk risico. Met andere woorden als de schade niet meer bedraagt dan 15% van de jaaromzet dan blijft deze schade voor eigen risico van de ondernemer. Een aantal overheden heeft in hun verordeningen de zogenaamde 15%-omzetdrempel gecodificeerd.
15%-omzetdrempelmethode
Op 15 december 2012 heeft de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (ABRvS) een bijzondere tussenuitspraak gedaan. De ABRvS heeft geoordeeld dat de Minister van Infrastructuur en Milieu nader moet onderzoeken of het hanteren van de 15%-omzetdrempelmethode in die casus wel gerechtvaardigd was. De opdracht is gegeven middels een tussenuitspraak (ABRvS 5 december 2012, Gst. 2013, 12) en de minister heeft zestien weken gekregen om het onderzoek uit te voeren. Het is derhalve nog even wachten op de daadwerkelijke uitkomst. Toch is de tussenuitspraak an sich reeds interessant omdat de ABRvS het volgende overweegt: "De Afdeling is van oordeel dat niet zonder meer, dat wil zeggen niet zonder nadere motivering, valt in te zien dat het hanteren van een vaste ondergrens van 15% van de omzet redelijk is in een geval zoals hier, waarin de weggebonden onderneming een horecabedrijf is.”
Dit betreft een nuancering op de vaste jurisprudentie. De ABRvS stelt zich anders dan voorheen op het standpunt dat niet zonder meer, althans niet zonder nadere motivering uitgegaan kan worden van de 15%-omzetdrempelmethode. De afloop is zoals opgemerkt nog onzeker met name ook nu de ABRvS geen duidelijke aanwijzingen geeft in de tussenuitspraak.
Duidelijkheid?
Geeft de Wet nadeelcompensatie op dit punt dan duidelijkheid? Artikel 4:126 lid 1 Awb vormt de kern van de algemene nadeelcompensatieregeling. Hierin wordt als uitgangspunt het normaal maatschappelijk risico genomen dat niet nader wordt ingevuld in de wet. In de wet is geen 15%-omzetdrempel opgenomen.
Na inwerkingtreding van de Wet nadeelcompensatie hebben de materiële bepalingen uit de nu nog geldende verordeningen geen gelding meer. Drempelwaardes gelden dan niet meer omdat de Wet nadeelcompensatie een uitputtende regeling geeft. Tijdens de parlementaire behandeling zijn hier vragen over gesteld. In verordeningen kunnen nog slechts procedurele aspecten (zoals leges, voorbereiding van besluiten en advisering met betrekking tot de aanvraag) geregeld worden, een drempel indien gewenst moet worden opgenomen in beleidsregels aldus de minister. Het is van belang dat bestuursorganen de inwerkingtreding van de Wet nadeelcompensatie goed in de gaten houden en tijdig hun regelgeving aanpassen en indien gewenst beleidsregels vaststellen. Dit is met name van belang omdat de wetgever tot op heden nog geen overgangsrecht heeft opgesteld.
Formeel juridisch gaat er het een en ander veranderen. Praktisch gezien lijken de gevolgen van invoering van de Wet nadeelcompensatie voor wat betreft het begrip het ‘normale maatschappelijke risico’ niet groot. Een omzetdrempel kan nog steeds worden opgenomen in beleidsregels. De rechter zal dit slechts marginaal toetsen. Hiervoor lijkt echter voornoemde uitspraak ook straks nog van belang. De 15%-drempelwaarde lijkt niet zonder meer, niet zonder nadere motivering, de standaard. Hoe dit zich uitkristalliseert is op het moment nog afwachten.
Voor vragen of opmerkingen kunt u contact opnemen met Annelies van de Klift, advocaat Overheid en Ruimtelijke Ontwikkeling bij Poelmann van den Broek advocaten in Nijmegen. Zij is bereikbaar op a.vandeklift@poelmannvandenbroek.nl of op telefoonnummer 024 3 811 401.
Laatste nieuws
- 03-07-2024 08:49 Mooiland verkoopt 629 woningen aan Alwel, Laurentius en WonenBreburg
- 03-07-2024 08:39 Gemeenteraad Alkmaar stelt bestemmingsplan voor maximaal 550 woningen vast
- 02-07-2024 16:34 Nova Capital verkoopt MediArena Studio’s aan Frans vastgoedfonds
- 02-07-2024 16:24 Peakside verkoopt kantoorgebouw op Schiphol-Rijk
- 02-07-2024 15:23 Garbe verkoopt rechtbank aan gemeente Almelo
- 02-07-2024 14:53 Accountantskantoor huurt bijna 500 m2 in Zoetermeer
- 02-07-2024 14:36 Dreef Beheer koopt voormalig badhuis in Amsterdam
- 02-07-2024 14:31 VanHaren huurt bijna 600 m2 in winkelcentrum Zuidplein
- 02-07-2024 14:10 UrbanLinx koopt bedrijfspand van 13.000 m2 in Doetinchem
- 02-07-2024 13:55 Eric Harmsen nieuwe directeur en mede-eigenaar IJver
- 02-07-2024 13:49 Progam koopt kantoor en opslagruimte in Dordrecht
- 02-07-2024 12:14 Verhuurplatforms: 'Makelaars verantwoordelijk voor illegale vraaghuurprijzen met Wet betaalbare huur'
- 02-07-2024 12:02 Amsterdam wil borgingsplafond verhogen met 750 miljoen per corporatie
- 02-07-2024 11:39 NVM wil graag met eigen expertise bijdrage leveren aan Nota Ruimte
- 02-07-2024 11:31 M7 verkoopt kantoorgebouw in Dordrecht aan ER Capital
- 02-07-2024 11:21 Leegstand is onnodige verspilling, en daar is wat aan te doen
- 02-07-2024 10:56 Scope Spatial Strategy opgericht
- 02-07-2024 10:38 Loek Eskens project manager bij Trec Development Services
- 02-07-2024 10:30 Geldschieter Blokker in de race voor overname The Body Shop
- 02-07-2024 10:05 Wie is Mona Keijzer, de nieuwe minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening?
- 02-07-2024 09:58 Quares property manager voor Nederlandse vastgoedportefeuille van Logicor
- 02-07-2024 09:45 Topvacature: Biesterbos Groep zoekt technisch manager/beheerder
- 02-07-2024 09:16 Duurzaam beleggen in bedrijfsvastgoed
- 02-07-2024 08:56 De Koning is dood, lang leve (de) Keijzer
- 02-07-2024 08:50 Inflatie in juni 3,2 procent bij snelle raming
- 01-07-2024 16:27 Rijksvastgoedbedrijf koopt Johan de Wittlaan 15 in Den Haag
Reacties
Om te kunnen reageren moet u zijn ingelogd. Klik hier om in te loggen.