Van uitstel komt afstel? Stijgende bouwkosten grote uitdaging voor samenleving
Het nieuwe Feyenoord-stadion dat na een jarenlange discussie toch niet doorgaat, zonnepanelen die niet kunnen worden geplaatst en projecten met betaalbare woningen die worden uitgesteld. De sterk gestegen bouwkosten hebben gevolgen voor de gebouwde omgeving. Dit is een bijdrage van Madeline Buijs, Chief Economist en Head of Research bij Colliers.
De komende weken zal Vastgoedjournaal artikelen en interviews uit het bouwkostendossier van Colliers publiceren.
De oorzaak van de stijgende bouwkosten ligt inmiddels twee jaar achter ons. Door de corona-uitbraak werd de productie van veel bouwmaterialen stilgelegd, omdat de vraag naar deze producten zou wegvallen. Dat was tenminste de verwachting, maar bleek in de praktijk nauwelijks het geval.
De voorraden slonken door de gestaakte productie enorm, de prijzen stegen hierdoor toen de vraag al gauw weer toenam. Die stijgingen gelden vooral voor producten die de hele wereld over worden verscheept, zoals hout en staal. Het transport hiervan werd ontregeld door de lockdowns. Producten die dichterbij hun eindbestemming werden geproduceerd, namen veel minder hard in prijs toe. Dit was het geval bij onder andere beton en cement.
De invoerprijzen van bouwmaterialen stijgen sinds de zomer van 2021 snel
Oorlog in Oekraïne zorgt voor verdere prijsspurt
De verwachting was dat de prijzen in de loop van dit jaar zouden normaliseren. Totdat de oorlog in Oekraïne uitbrak. Door de economische sancties van de Europese Unie mogen bouwmaterialen niet meer uit Rusland worden geïmporteerd, waardoor het aanbod afneemt. Daarnaast zijn bouwmaterialen nog duurder geworden door de gestegen energieprijzen. Voor de productie van bijvoorbeeld staal, maar ook beton en cement is veel energie nodig. Terwijl juist beton en cement het afgelopen jaar maar beperkt in prijs stegen. Die versnelling komt nu.
Marges van bouwbedrijven onder druk
Bijna een kwart van de bouwbedrijven geeft in een enquête van het CBS aan dat zij beperkt worden in hun werkzaamheden door productiemiddelen en materialen. Ook denkt twee derde van de bouwondernemers dat de prijsstijgingen de grootste commerciële belemmering worden in 2022. Daarmee zijn de bouwmaterialen een groter probleem dan het personeelstekort.
Wel denkt ongeveer de helft van de bouwondernemers dat zij in elk geval een deel van de kosten kunnen doorberekenen aan klanten. Slechts 5% verwacht dat zij de prijsstijgingen volledig kunnen doorbelasten. Dit heeft gevolgen voor de winstmarges die bouwbedrijven behalen. De marges van bouwbedrijven zijn altijd laag, of het nu een hoog- of laagconjunctuur is. Het is voor deze partijen daarom lastig om winstgevend te blijven opereren als de kosten stijgen en ze die niet volledig door kunnen berekenen.
Hoge prijzen zijn pas maanden later voelbaar
De grote vraag die iedereen bezighoudt is natuurlijk hoe lang de prijzen zo hoog blijven. De onzekerheid rondom de oorlog in Oekraïne maakt een goed antwoord geven erg moeilijk. Ondernemers hebben in de enquête van het CBS in elk geval een poging gedaan. Zij verwachten dat hun winstgevendheid de komende drie maanden onder druk komt te staan.
Waarschijnlijk zal de situatie langer aanhouden dan drie maanden. De invoerprijzen van bouwgrondstoffen liggen nog steeds hoog en die werken met een vertraging door in de afzetprijzen die producenten van bouwmaterialen aan hun klanten, waaronder bouwbedrijven, doorberekenen. Die vertraging loopt vaak op tot een halfjaar, waardoor de huidige hoge prijzen pas aan het einde van het jaar gevolgen hebben voor bouwbedrijven. De hoop is daarom dat volgend jaar de prijzen weer wat zullen zakken.
Vier belangrijke gevolgen
De hogere bouwkosten hebben voorlopig vier belangrijke gevolgen:
- Duurder vastgoed
Een bouwer die materialen inkoopt heeft te maken met hogere kosten. Hierdoor worden gebouwen nog duurder dan ze op dit moment al zijn wanneer deze kosten worden doorberekend aan de uiteindelijke koper of huurder. - Vertraging in de bouw
Bouwers proberen met hun opdrachtgever, zoals een projectontwikkelaar, te onderhandelen over de verdeling van de hogere kosten. Dit zorgt voor vertraging in projecten, omdat deze discussie vaak tijd kost. Branchevereniging Bouwend Nederland heeft inmiddels een Oekraïne-clausule in het leven geroepen waarmee bouwbedrijven in nieuwe contracten een disclaimer kunnen opstellen, zodat zij onverwachte kostenstijgingen niet op zich hoeven te nemen. Hierover moeten de opdrachtgever en bouwer in gesprek, wat tijd kost. - Meer faillissementen
De hoge kosten van bouwmaterialen zorgen voor meer faillissementen in de bouw als bouwbedrijven de veel hogere kosten niet door kunnen berekenen. Dit kan vervolgens ook weer voor vertraging in bouwprojecten zorgen, omdat er minder aanbieders zijn of failliete bouwers een project niet af kunnen maken. - Meer aandacht voor hergebruik
De hoge grondstofprijzen kunnen ook een positief effect hebben. Circulaire, hergebruikte bouwmaterialen worden aantrekkelijker. Meestal zijn circulaire bouwmaterialen nog duurder dan traditionele bouwmaterialen, maar het verschil wordt kleiner. Wel blijft het beperkte aanbod van circulaire bouwmaterialen een probleem, waardoor deze materialen zeker niet voor elk project een goed alternatief zijn.
Gevolgen per sector
De bouwkosten zijn een serieus probleem voor de gebouwde omgeving. Enorme uitdagingen worden nog groter. Denk aan het woningtekort, het transformeren van leegstaande winkels naar een toekomstbestendige functie en het verduurzamen van alle gebouwen om de doelstellingen uit het Klimaatakkoord te halen. In de volgende delen van dit dossier, worden de gevolgen per sector besproken.
Laatste nieuws
- 08-05-2024 20:29 Maersk huurt ruim 5.000 m2 op Segro Park Amsterdam Airport in Hoofddorp
- 08-05-2024 20:09 Heijmans koopt terrein Roba Metals IJsselstein voor bouw van 550 woningen
- 08-05-2024 16:20 Raad van State fluit Amsterdam in zes zaken rond Huisvestingswet terug
- 08-05-2024 15:44 Raad van State geeft groen licht voor realisatie 77 woningen in Koog aan de Zaan
- 08-05-2024 14:55 Van Wijnen, Van Agtmaal en Bergen op Zoom tekenen voor 94 woningen
- 08-05-2024 14:43 Zweden verlaagt rente naar 3,75 procent
- 08-05-2024 14:13 Noord-Holland wil kleinschalige woningbouw in MRA weer toestaan
- 08-05-2024 13:33 Inflatie daalt naar 2,7 procent in april
- 08-05-2024 13:26 Kwartaalcijfers JLL: Investeringsvolume op jaarbasis met 22 procent gestegen
- 08-05-2024 12:37 Rotterdam koopt winkels in strijd tegen leegstand
- 08-05-2024 12:08 Overzicht Amerikaanse kantorenmarkt: prijsdalingen van 70 procent inmiddels heel normaal
- 08-05-2024 10:30 Bax Music huurt 2.400 m2 winkelruimte in Woonmall Villa Arena Amsterdam
- 08-05-2024 09:10 1,5 miljard euro nodig om kantorensector aan klimaatdoel 2030 te laten voldoen
- 08-05-2024 08:51 Montea Nederland ziet logistieke beleggingsmarkt weer aantrekken
- 08-05-2024 08:39 Coolblue opent flagshipstore in Rotterdam
- 08-05-2024 08:36 Nieuwe bestuursleden voor DWIRE
- 07-05-2024 16:24 Winkelplint aan de Grote Markt in Dordrecht verkocht
- 07-05-2024 16:24 ScheerSanders Advocaten huurt in kantoorvilla aan de Javastraat in Den Haag
- 07-05-2024 16:12 Arnhem zet in op 1.700 permanente opvangplekken voor asielzoekers
- 07-05-2024 15:20 'Overgangsrecht middenhuurwet hogere wiskunde, regel energielabel daarom nu'
- 07-05-2024 14:30 Meerdere huurders huren 6.000 m2 kantoorruimte in Tower Ten op de Zuidas
- 07-05-2024 14:20 Snel inzicht in uitpondscenario's met nieuwe tool van Stellax en DatHuis
- 07-05-2024 14:10 De Sleutels en Green Real Estate tekenen realisatieovereenkomst voor 275 woningen
- 07-05-2024 14:00 Michiel Meijer nieuwe commercieel directeur bij Ingage Franchise
- 07-05-2024 13:27 Stimuleringsfonds luidt alarm: Starters krijgen het steeds moeilijker op de woningmarkt
- 07-05-2024 12:00 Jan Joost Bloemendal ontwikkelingsmanager bij Blauwhoed
Reacties
Om te kunnen reageren moet u zijn ingelogd. Klik hier om in te loggen.