Mag de lokale overheid zomaar de prijs van mijn woning bepalen?
Begin maart heeft de wethouder Wonen en Bouwen van de Gemeente Amsterdam een opmerkelijk bericht de wereld ingestuurd. De Gemeente Amsterdam zal gaan ingrijpen om de verkoopprijs van middeldure woningen te beperken tussen maximaal EUR 175.000 en EUR 297.000. Bij veel vastgoedbezitters sloeg dit in als een bom.
Naast de maximumverkoopprijs overweegt de wethouder eveneens een verhuurverbod en een bewoningsplicht uit te vaardigen voor diezelfde woningen. Het doel: voorkomen dat de stad niet meer bewoonbaar is voor mensen met "middeninkomens" en het voorkomen van speculatie op de Amsterdamse vastgoedmarkt.
Laten we voorop stellen dat in een drukke stad als Amsterdam het als terecht mag worden opgevat dat een gemeentebestuur beleid wil kunnen maken en invloed wil kunnen uitoefenen op de volkshuisvesting. Hoe dit dient te worden gedaan is uiteraard een politieke keuze en het is dan ook niet aan mij om hier een oordeel over te vellen, dat doen de gekozen politici immers.
Het idee van de wethouder is deze beperking vast te leggen in de erfpachtvoorwaarden van nieuw opgeleverde woningen. Het betreft dus in beginsel een maatregel voor nieuwbouwwoningen. Het valt echter niet uit te sluiten dat dit ook bij het verlopen van het tijdvak van voortdurende erfpacht als voorwaarde voor het hernieuwde erfpachtcontract wordt gesteld. De vraag is uiteraard of de Gemeente Amsterdam dit 'zomaar' mag doen.
Wat hierbij zorgwekkend is, is dat artikel 1 van het (protocol op het) Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens - in Nederland is dit Verdrag van een hogere rechtsorde dan onze 'eigen' wetten, dus ook de Grondwet - door een uitvoerend orgaan significant wordt ingeperkt. Het ongestoord recht van eigendom (in de fiscaliteit de laatste tijd bekend van de procedures tegen de belastingheffing in box 3 waarbij door het forfaitaire belastingstelsel door belastingplichtigen beweerd wordt dat een feitelijke onteigening plaats zou vinden) zou, op basis van gemeentelijke wensen tot het maken van beleid, aan dat beleid ondergeschikt moeten zijn. Dit vind ik, op z'n zachtst gezegd, een zorgelijk uitgangspunt.
Uiteraard zal hier een lange (juridisch-) technische discussie met voor- en tegenargumenten door ontstaan. Toch is het, naast het bovenstaande, enigszins zorgbarend dat een wethouder, in de verkiezingen van 2018 door 26.070 mensen gekozen, een grondrecht, van toepassing op 830 miljoen inwoners van Europa, 'zomaar' lijkt te kunnen inperken.
Naast de mogelijke strijd met het recht van de hoogste orde kan het voornemen van de wethouder ook in strijd zijn met ons 'gewone' recht. De algemene erfpachtbepalingen van de Gemeente Amsterdam, waarnaar de in Amsterdam gesloten erfpachtovereenkomsten verwijzen dienen namelijk aan de vereisten van algemene voorwaarden van afdeling 6.5.3 van het burgerlijk wetboek te voldoen. Deze afdeling behelst onder meer de zogenoemde 'grijze- en zwarte lijst'. Heel kortgezegd mag een algemene voorwaarde niet onredelijk bezwarend zijn, op straffe van vernietigbaarheid. Het opnemen van een maximumverkoopprijs aan de onroerende zaak waarvan de ondergrond in erfpacht is gegeven in de voorwaarden van de erfpachtovereenkomst daartoe zou ons inziens wel eens als onredelijk bezwarend kunnen worden opgevat. In een zaak verleden voor het Hof Leeuwarden op 12 mei 2004 (NJF 2004, 518) is namelijk al eens een aanbiedingsverplichting en maximalisering van een verkoopprijs als onredelijk bezwarend geacht.
Ten slotte vraag ik mij nog af hoe de wethouder de naleving van zijn nieuwe regels voor zich ziet. Indien het erfpachtcontract wordt ontbonden bij overtreding van de bepalingen (wat in beginsel mag) zal het de verkoper waarschijnlijk weinig uitmaken. Hij (of zij) is daarna immers toch geen contractspartij en dus wordt de overnemer van het erfpachtrecht (de koper) gestraft. Mocht de gemeente daarnaast de bepaling in artikel 23 AB voortdurende erfpacht willen inroepen (beëindiging om redenen van algemeen belang) dan komen we met een omweg weer terug bij art. 1 EVRM: er zal een schadeloosstelling moeten worden gesteld (wat zal plaatsvinden conform de onteigeningswet) en dat lijkt mij weer net niet de bedoeling van de wethouder.
Zoals gezegd wens ik geen oordeel te vellen over de aangekondigde maatregelen, dat is immers aan de politici. Mij bekruipt echter toch een oneerlijk gevoel bij deze plannen, er zal een verschil ontstaan tussen al bestaande erfpachters met nog (lang) lopende contracten en nieuwe erfpachters met nieuwe contracten. Ook blijven duurdere woningen daarnaast buiten schot.
Ik begrijp de zorgen van de wethouder over de Amsterdamse woningmarkt maar roepen hem op vooral de dialoog met de sector aan te gaan en geen juridische grensverkenning te ondernemen. De vastgoedmarkt heeft in mijn optiek namelijk behoefte aan duidelijkheid en een betrouwbare overheid, vooral om de werkelijke oplossing van de woningschaarste te realiseren: het bouwen van meer woningen om aan de vraag te kunnen voldoen. Met de koers die de wethouder nu lijkt te varen verwacht ik lange (juridische) procedures die de maatschappij als geheel eerder schade dan winst zullen opleveren.
Dit artikel is gepubliceerd door
Hoite Schaap
Prins Bernhardplein 200 | 1097 JB Amsterdam
Postbus 94520 | 1090 GM Amsterdam
TEL +31 (0)20 210 51 33
MOB +31 (0)6 53 75 63 03
E-MAIL h.schaap@hvkstevens.com
Laatste nieuws
- 01-05-2024 10:40 Hoofdkantoor kledingmerk Atelier Munro naar OKU Office in Amsterdam-West
- 01-05-2024 09:41 CBRE: 'Faillissementen hebben beperkte invloed op winkelleegstand'
- 01-05-2024 09:41 Dunavast koopt hoofdkantoor Centric in Gouda voor 24 miljoen euro
- 01-05-2024 09:25 Communicatieadviesbureau huurt 650 m2 in Arnhem
- 01-05-2024 09:11 MN investeert 90 miljoen euro in Vesteda
- 01-05-2024 09:01 Madeline Buijs: 'Er worden nu te veel te grote woningen gebouwd'
- 01-05-2024 09:00 Themamaand mei: Projectontwikkeling
- 01-05-2024 08:56 Nikki van Horck nieuwe directeur Eefje Voogd Makelaardij
- 01-05-2024 08:43 Hans Hinfelaar en Barzien Khoshbakht starten vastgoedadvieskantoor Brikks
- 01-05-2024 08:02 HDN ziet hoogste aantal starters op hypotheekmarkt in vijf jaar
- 01-05-2024 07:32 JM Corporate Finance huurt kantoorruimte in Breda
- 01-05-2024 07:28 SolarToday koopt nieuwbouwontwikkeling in Roosendaal
- 30-04-2024 16:58 Springer Nature AI Lab IP huurt kantoorruimte in Groningen
- 30-04-2024 16:55 Bebo Vloeren bedrijfscomplex van 7.750 m2 in Etten-Leur
- 30-04-2024 16:25 ‘In de wereld van vastgoed is een goede assistant je beste asset’
- 30-04-2024 15:06 Timpaan en Bot Bouw tekenen bouwteamovereenkomst voor 83 woningen Le Jardin in Hoofddorp
- 30-04-2024 14:39 Europese Commissie verkoopt voor 1 miljard euro aan kantoorgebouwen in Brussel
- 30-04-2024 12:03 Aegon kiest met WTC Schiphol voor verbinding op de werkvloer om personeel naar kantoor te krijgen
- 30-04-2024 11:58 Jack de Vries stopt per 1 juni als voorzitter van Vastgoed Belang
- 30-04-2024 11:16 Schoenenketen Sacha sluit meerdere filialen
- 30-04-2024 11:00 Opslagbedrijf Boxx failliet verklaard
- 30-04-2024 10:43 Industrious opent flagship-kantoor in Tripolis-Park op Zuidas
- 30-04-2024 09:39 CBS: Aantal winkels licht toegenomen
- 30-04-2024 09:27 Bouwinvest betaalt miljoenen voor zorgvastgoedportefeulle van Emeis
- 30-04-2024 09:13 Inflatie in april komt uit op 2,7 procent
- 30-04-2024 09:11 Groothandel voor landbouwproducten verhuist naar elfde verdieping Herculesplein in Utrecht
Reacties
Om te kunnen reageren moet u zijn ingelogd. Klik hier om in te loggen.