Alle lessen van grondpolitiek zijn wel geleerd. Nu voorwaarts!
Gemeenten lijken na jaren van evaluatie, aanpassing en soms harde lessen klaar voor nieuw grondbeleid. Besluiten zoals recent van gemeente Utrecht bieden hoop voor de toekomst, schrijven vastgoedfinancieringexperts Roel van de Bilt en Rob Wismans in deze tweewekelijkse blog voor VJ.
De recente aankondiging van Utrecht om een actiever, maar afgewogen, grondbeleid na te streven, is een belangrijk signaal in de lange geschiedenis van Nederlandse grondpolitiek. Na jaren van evaluatie, aanpassing en soms harde lessen, lijken gemeenten klaar voor een nieuwe fase in het beheren en benutten van grond voor maatschappelijke doeleinden, vooral met betrekking tot de woningbouw. Dit besluit, volgend op een aantal andere gemeenten, biedt hoop en richting voor de toekomst.
De roep om een eerlijker verdeling van winsten uit grondontwikkeling is niet nieuw. Lang hebben burgers en beleidsmakers met lede ogen aangezien hoe particuliere ontwikkelaars enorme winsten vergaarden, vaak als direct gevolg van publieke besluitvorming en investeringen. Rond de eeuwwisseling namen gemeenten steeds actiever stelling door zelf grondposities in te nemen, gedreven door de overtuiging dat de maatschappij recht heeft op een eerlijk aandeel in de waardestijging die zij zelf helpt creëren.
Pijnlijke periode
De financiële crisis van 2008 toonde echter aan dat deze strategie niet zonder risico's is. Veel gemeenten leden verlies op hun grondposities door te optimistische inschattingen en een abrupte marktverandering. Deze pijnlijke periode dwong tot reflectie en evaluatie, waarbij onder meer het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) waardevolle inzichten bood over de grondmarkt in crisistijd.
Met deze lessen in het achterhoofd en het in de loop der jaren ontwikkelde en afgestoft instrumentarium, beschikken gemeenten over een arsenaal aan instrumenten om hun grondbeleid vorm te geven, waaronder de Wet voorkeursrecht gemeenten (inmiddels opgenomen in de omgevingswet), onteigeningsprocedures of de initiatieven tot landelijke modelnota’s voor grondbeleid.
Daadkracht en gecoördineerde aanpak vereist
De recente keuze van Utrecht en andere gemeenten om dit actieve grondbeleid te omarmen, is een bemoedigend signaal. Het is tijd om over te gaan van plannen naar handelen, van theoretiseren naar realiseren. Maar dat wel op een afgewogen wijze! De woningnood in Nederland vereist daadkracht en een gecoördineerde aanpak waarbij overheid en markt samenwerken, zonder elkaar onnodig in de wielen te rijden met steeds nieuwe regelingen en beperkingen. En ook al wordt de politiek steeds enthousiaster, planbatenheffingen en andere prachtige ideeën kunnen beter even in de ijskast gezet worden.
De uitdaging ligt in het vinden van een balans tussen het actief sturen op woningbouw en het respecteren van marktmechanismen. De overheid moet waken voor overregulering, die de toch al complexe ontwikkelprocessen verder lam legt. Het doel moet zijn om onzekerheid voor ontwikkelaars te minimaliseren en tegelijkertijd te zorgen dat de samenleving als geheel profiteert van grondontwikkelingen.
De intenties in het nieuwe beleid zijn hoopgevend. Ze wijzen op een volwassenwording van het grondbeleid, waarbij geleerde lessen worden toegepast en nieuwe uitdagingen met open vizier worden aangegaan. Dit is het moment voor gemeenten om daadwerkelijk voorwaarts te gaan, met de steun van het Rijk en in samenwerking met de markt, om zo de woningnood effectief aan te pakken. In lijn met de uitspraken van scheidend Neprom-voorzitter Jan Fokkema is het misschien beter om even te stoppen met nieuwe plannen maken en onzekerheid creëren en het huidige instrumentarium gewoon te gebruiken. Nu voorwaarts!
Roel van de Bilt en Rob Wismans zijn partner bij vastgoed financieringsadviesbureau Debta en delen tweewekelijks hun kennis van de markt met de lezers van VJ en schrijven over belangrijke actuele ontwikkelingen.
Laatste nieuws
- 08-05-2024 20:29 Maersk huurt ruim 5.000 m2 op Segro Park Amsterdam Airport in Hoofddorp
- 08-05-2024 20:09 Heijmans koopt terrein Roba Metals IJsselstein voor bouw van 550 woningen
- 08-05-2024 16:20 Raad van State fluit Amsterdam in zes zaken rond Huisvestingswet terug
- 08-05-2024 15:44 Raad van State geeft groen licht voor realisatie 77 woningen in Koog aan de Zaan
- 08-05-2024 14:55 Van Wijnen, Van Agtmaal en Bergen op Zoom tekenen voor 94 woningen
- 08-05-2024 14:43 Zweden verlaagt rente naar 3,75 procent
- 08-05-2024 14:13 Noord-Holland wil kleinschalige woningbouw in MRA weer toestaan
- 08-05-2024 13:33 Inflatie daalt naar 2,7 procent in april
- 08-05-2024 13:26 Kwartaalcijfers JLL: Investeringsvolume op jaarbasis met 22 procent gestegen
- 08-05-2024 12:37 Rotterdam koopt winkels in strijd tegen leegstand
- 08-05-2024 12:08 Overzicht Amerikaanse kantorenmarkt: prijsdalingen van 70 procent inmiddels heel normaal
- 08-05-2024 10:30 Bax Music huurt 2.400 m2 winkelruimte in Woonmall Villa Arena Amsterdam
- 08-05-2024 09:10 1,5 miljard euro nodig om kantorensector aan klimaatdoel 2030 te laten voldoen
- 08-05-2024 08:51 Montea Nederland ziet logistieke beleggingsmarkt weer aantrekken
- 08-05-2024 08:39 Coolblue opent flagshipstore in Rotterdam
- 08-05-2024 08:36 Nieuwe bestuursleden voor DWIRE
- 07-05-2024 16:24 Winkelplint aan de Grote Markt in Dordrecht verkocht
- 07-05-2024 16:24 ScheerSanders Advocaten huurt in kantoorvilla aan de Javastraat in Den Haag
- 07-05-2024 16:12 Arnhem zet in op 1.700 permanente opvangplekken voor asielzoekers
- 07-05-2024 15:20 'Overgangsrecht middenhuurwet hogere wiskunde, regel energielabel daarom nu'
- 07-05-2024 14:30 Meerdere huurders huren 6.000 m2 kantoorruimte in Tower Ten op de Zuidas
- 07-05-2024 14:20 Snel inzicht in uitpondscenario's met nieuwe tool van Stellax en DatHuis
- 07-05-2024 14:10 De Sleutels en Green Real Estate tekenen realisatieovereenkomst voor 275 woningen
- 07-05-2024 14:00 Michiel Meijer nieuwe commercieel directeur bij Ingage Franchise
- 07-05-2024 13:27 Stimuleringsfonds luidt alarm: Starters krijgen het steeds moeilijker op de woningmarkt
- 07-05-2024 12:00 Jan Joost Bloemendal ontwikkelingsmanager bij Blauwhoed
Reacties
Om te kunnen reageren moet u zijn ingelogd. Klik hier om in te loggen.