De stad als drager van functies

Het streven naar een dynamische, hoogwaardige vastgoedsector krijgt zijn vertaling op verschillende geografische niveaus. De stad is daarbij voor vastgoed het playing field bij uitstek. De stad laat zich vanuit tal van verschillende invalshoeken bekijken: er wordt gewoond, geleefd, gewinkeld, gewerkt, geconsumeerd, gebouwd en gerecreëerd. Een stad is een ontmoetingsplaats van mensen en een vestigingsplaats van bedrijven. Een stad is daardoor de smeltkroes van alles wat zich maatschappelijk, sociaal en cultureel afspeelt.

 Vitale steden
Steden bestaan dankzij een continu proces van verandering van functies en ruimte. Het belang van stedelijke vitaliteit neemt daarbij toe. Dit wordt niet alleen ingegeven door het feit dat de komende decennia driekwart van de wereldbevolking in steden gaat wonen, maar ook door de veranderde financieel-economische omstandigheden. Dit vereist vanuit vastgoeddisciplines en de politiek een herbezinning op de randvoorwaarden waarmee we de vitaliteit van onze steden kunnen versterken. Beleving is daarbij essentieel.

 Foto: Rotterdam in vogelvlucht

 Waardecreatie in de stad

De waarde van de stad heeft zowel een sociale als economische betekenis. Deze in stand houden of te vergroten is cruciaal voor het succes van de stad. Dit vereist inzicht in de voorwaarden die dat kunnen faciliteren. We mogen aannemen dat veranderingen in de sociale betekenis van de stad zijn invloed heeft op zowel de economische betekenis van de stad als de eisen die we stellen aan de fysieke inrichting.

Goede steden
De vraag is wat uiteindelijk bepaalt of een stad goed is. Algemeen blijkt dat goede steden gebruikers de mogelijkheid biedt om plekken op verschillende manieren te gebruiken en te beleven. Blijkbaar draagt die meervoudigheid bij aan de vitaliteit van de stad. Goede steden bieden voor gebruikers mogelijkheden om er een duurzame relatie mee aan te gaan en zich er verantwoordelijk voor te voelen.

Foto: Beleven van de stad via een scherm

Creëren van stedelijke vitaliteit
Als we dit goed interpreteren, is er in een sterk veranderende en informatiserende samenleving een groeiende behoefte aan hoogwaardige, ruimtelijke structuren, ruimtelijke context, verdichting en intensief ruimtegebruik, dus aan stedelijke vitaliteit. Dit is een proces dat zich richt op het ruimtelijk faciliteren van maatschappelijke veranderingen.

Vitale steden zijn levende steden, waar mensen wisselwerking met de ruimtelijke omgeving aangaan en zich daarmee verbonden voelen. De essentie van een vitale stad is de match tussen de sociale, economische en ruimtelijke betekenis. Het daarop inzetten als een integraal en continu proces, leidt tot een constante dynamiek die bepalend is voor het meervoudig ruimtegebruik, hoogwaardige investeringen, binding aan en identiteit van de stad.

 Impressie: artist impression van Belle van Zuylen, de ‘verticale stad’

Pijlers in de nieuwe aanpak
Om vitale steden te creëren, is een nieuwe aanpak nodig. Dit is een aanpak waarin de betekenis van de stad en zijn onderdelen vanuit verschillende optiek wordt begrepen en versterkt. Aan de ene kant is dit een ruimtelijk context, die zich laat begrijpen vanuit de structuur van de stad en de kwaliteit van plekken. Aan de andere kant gaat het om het begrijpen van de motieven waarom mensen in de stad zijn en willen zijn en de wijze waarop zij zich met de stad identificeren. In het veranderingsproces spelen de volgende kernpunten een centrale rol:

1. Wensen en behoeften van burgers en consumenten;
2. Balans tussen productiviteit en innovatie;
3. Samenhang van functies en locaties;
4. Focus op uniciteit en authenticiteit;
5. Keuzen maken in beleid en bestuur.

Vanuit deze kernpunten moet de vastgoedsector op zoek naar nieuwe werkwijzen, methodieken en organisatievormen om langdurige connecties te maken met hun klanten, afnemers en gebruikers. Dit leidt tot leef-, werk- en woonomgevingen die meegroeien met de eisen van de tijd en daarmee de wensen en behoeften van haar gebruikers.

Foto links: Kalverstraat nr. 84- eind jaren ’30   Foto rechts: Kalverstraat nr. 84 anno 2012

Johan Haringsma is directeur WPM Research & Consultancy