Pieter Bregman, Nijestee: Enquetecommissie, Kerst, het kind en het badwater
De parlementaire enquetecommissie woningcorporaties zit midden in haar voorbereiding. Mag ik hen, en u allemaal, in alle bescheidenheid iets meegeven ter overdenking onder de Kerstboom?
Reflectie op het stelsel
Het stelsel is in internationaal perspectief een groot succes, in omvang, betaalbaarheid en kwaliteit van de woningvoorraad voor mensen met een smalle beurs, maar vooral ook in het vrijwel ontbreken van echte achterbuurten in Nederland. Misschien zijn we daaraan gewend geraakt en dus verwend, en is het probleem van de volkshuisvesting dat er geen echt probleem meer is. Maar: die doorgaans nette wijken, ook voor mensen met een klein inkomen, zijn onbetaalbaar, zeker als je ze laat versloffen. Ga maar eens kijken in Charleroi, Lille, Birmingham of Dortmund.
En dat zonder staatssteun! Het Rijk is achtervang bij het WSW, en heeft daarmee wel een dikke vinger in de pap, maar betaalt geen geld aan de sector. Ze zit dus voor een dubbeltje op de eerste rang. Dit stelsel zou ook nog, door anticyclisch investeren, een flinke economische stabilisator kunnen zijn die andere landen ontberen. Als we daar juist nu nu eens gebruik van zouden maken, door afspraken over investeringen, in plaats van te heffen?
We moeten dus trots, en heel zuinig zijn op de resultaten van ons stelsel. Het stelsel is echter ‘onvoltooid’ en heeft (hoewel de sturingsfilosofie achter het BBSH uitstekend is) lang te vage kaders geboden met te veel maar tandeloze toezichthouders. Dat was helaas een voedingsbodem voor cowboys binnen de sector én voor de waan van de dag in de politiek. De combinatie leidt tot bokken van diverse slag. Toch: de affaires betreft een kleine minderheid van de corporaties. De meeste doen hun werk met passie en resultaat.
20 jaar volkshuisvesting in zes periodes
De afgelopen 20 jaar, uitgesplitst in zes periodes, geeft hier een aardig beeld van:
- 1996-1999 Periode na brutering, interne focus, professionalisering, schaalvergroting. Start wijkvernieuwing. Start verkoop bestaande voorraad. Sterke vermogensgroei. Nieuwbouw geen taak meer.
- 1999-2002 Remkes: burger moet wat te kiezen hebben. Particulier opdrachtgeverschap, koopwoning, afschaffing eisen woonruimteverdeling (KAN-experiment). Breed uitwaaierende activiteiten en flirt met de markt. Opting out? Verkoop leidend, oprichting makelaars, VVE-beheerders.
- 2002-2005 Nieuwe woningnood, dwingend beroep op corporaties om te bouwen, ook of zelfs juist vrije sectorhuur en koop. Daarom vindt op grote schaal aankoop van locaties plaats, activiteiten ‘waaieren uit’ in projectontwikkeling. Ook is er hernieuwd oog voor maatschappelijke relevantie. Aandacht voor leefbaarheid. Kwetsbare groepen.
- 2008-2010 Vogelaarwijken, beroep op corporaties ‘achter de voordeur’ te komen. Nu waaieren de activiteiten juist in het sociale domein ver uit. Start met heffingen, vennootschapsbelasting.
- 2009-2013 Sector in de knel door heffingen, crisis, vastlopende woningmarkt, inperking speelveld / kerntaakdiscussie, staatssteundiscussie, affaires, toenemende regel- en toezichtsdruk.
- 2013-2017 Investeringen naar dieptepunt, snel oplopend woningtekort, snel stijgende huren.
Hoe kan het beter
Het landelijk beleid moet gaan over volkshuisvestelijke doelen: goed en betaalbaar wonen voor iedereen, keuze, leefbaarheid, mobiliteit vanwege geluk én economie. De huur- en koopmarkt moeten gelijktijdig worden ontregeld.
Er moet meer duidelijkheid komen over doelen, rol en kader van woningcorporaties. Binnen die heldere kaders is voldoende ruimte nodig, vooral vanwege lokale verschillen. Genoemde duidelijkheid zal de cowboys in toom -, maar ook de politiek op voldoende afstand houden. De burger die wil wonen heeft groot belang bij continuïteit, consistentie, en vertrouwen.
Benut de sterke kanten van de sector: de leefbare wijken, de betaalbare woningvoorraad, het vermogen om anticyclisch te investeren. Bouw de lokale verankering (bewoners en gemeente) uit. Corporaties kunnen een voortrekkersrol vervullen in burgerparticipatie. Soft controls binnen de corporatie zijn essentieel voor verandering: maatschappelijke betrokkenheid, dienstbare houding, lokale verbinding, aanspreekbaarheid, een transparante, openhartige cultuur.
Het maatschappelijk midden kan best of both worlds zijn: maatschappelijke doelen als een overheid, met de efficiency en effectiviteit van de markt. Nu dreigt voor corporaties het omgekeerde. De trend van steeds meer, en voortdurend veranderende regels plus een steeds hogere toezichtsdruk bergen het gevaar in zich van worst of two worlds: inefficiënt als de overheid, en gericht op geldelijk resultaat als de markt. Dan is de corporatie overbodig: niet geworden, maar gemaakt. Dat zou in groter perspectief eeuwig zonde zijn. Gooi het kind niet met het badwater weg.
Auteur Pieter Bregman is algemeen directeur van Groningse woningcorporatie Nijestee.
Laatste nieuws
- 11-06-2024 19:33 AT Capital en 3W real estate sluiten huurovereenkomst met Hema in voormalige V&D Haarlem
- 11-06-2024 15:21 Aarding Thermal Acoustics huurt ruim 1.500 m2 kantoorruimte in Nunspeet
- 11-06-2024 15:02 Geen enkel gebouw 100 procent compliant aan EU-Taxonomy
- 11-06-2024 15:00 Bouwinvest Residential Fund koopt 41 eengezinswoningen van Dura Vermeer
- 11-06-2024 14:32 Cornelissen Transport tekent voor ontwikkeling en realisatie van 30.000 m2 logistiek centrum
- 11-06-2024 14:14 Bun krijgt supermarkt geleverd van Greentree, Greystar koopt woningen
- 11-06-2024 12:59 Opstapeling landelijk en gemeentelijk middenhuurbeleid brengt grote onduidelijkheid
- 11-06-2024 12:46 DG BZK Chris Kuijpers: 'Het fundament is gelegd, nu is het een kwestie van continueren'
- 11-06-2024 12:30 HDO Groep vindt duurzaam bouwen niet zo ingewikkeld
- 11-06-2024 12:29 'Ondanks gemeentebeleid is Amsterdam aantrekkelijkste stad voor hotelinvesteringen'
- 11-06-2024 12:29 Marja Appelman (BZK): ‘Nieuwe minister moet saai en voorspelbaar zijn’
- 11-06-2024 12:26 Lonneke Zuijdwijk toegetreden tot landelijke directie Heijmans Vastgoed
- 11-06-2024 12:20 Sander ter Beek treedt toe tot directieteam AM
- 11-06-2024 12:05 Dierenwinkel Maxi Zoo opent tweede winkel in Nederland
- 11-06-2024 10:49 Naar een klimaatneutrale industrie met de Verordening voor een nettonulindustrie: Europa leider in Cleantech?
- 11-06-2024 10:46 Colliers: 60.000 woningen mogelijk op locaties snelwegkantoren
- 11-06-2024 10:35 Inflatie ook in mei 2,7 procent, deels door prijsontwikkeling bungalowparken
- 11-06-2024 10:35 Handtekening gezet voor 1.325 woningen in Amsterdams Schinkelkwartier
- 11-06-2024 10:30 Mr Marvis opent winkel in Breda
- 11-06-2024 10:20 Dunavast ontwikkelt zorgcomplex voor IrisZorg in Nijmegen
- 11-06-2024 10:16 Twee nieuwe huurders voor C-Avenue in Den Haag
- 11-06-2024 10:10 Loyal Interim huurt 487 m2 bij Campus Hambaken in Den Bosch
- 10-06-2024 17:10 'Over eerlijke verdeling van kosten moet open gesprek worden gevoerd met wederzijds begrip'
- 10-06-2024 16:24 Wat is de ROI op huurderstevredenheid?
- 10-06-2024 13:21 Amvest verkoopt 413 woningen aan Grouwels
- 10-06-2024 13:09 Topvacature: Woonstad Rotterdam zoekt projectleider planmatig onderhoud
Reacties
Om te kunnen reageren moet u zijn ingelogd. Klik hier om in te loggen.