Voldoende daglicht, een smaakvolle en gezellige inrichting én het betrekken van bewoners bij dagelijkse activiteiten zoals koken, dragen bij aan de huiselijke sfeer. Een aspect dat echter vaak over het hoofd gezien wordt is de geluidsomgeving in dergelijke ruimtes. Logisch misschien ook wel, want thuis in de eigen woonkamer is het meestal ook niet nodig extra voorzieningen te treffen voor een goede akoestiek. Daar doen boekenkasten, stevige gordijnen en gestoffeerd meubilair een groot deel van het werk. Toch is de situatie bij u thuis niet goed vergelijkbaar met die in een zorginstelling.

Verschil met gewoon wonen
Er zijn twee fundamentele verschillen. Het eerste verschil zit in de inrichting. Juist die dikke gordijnen, boekenkasten, persoonlijke frutsels en gestoffeerde banken zien we in een gezamenlijke woonkamer niet terug. Er is wel degelijk voor aankleding gezorgd, maar de materialisatie is anders. Alles moet namelijk op eenvoudige wijze schoon te maken zijn. De stoffering is dan ook vaak van kunstleer en de kasten zijn gesloten. Het tweede verschil is het gebruik van de ruimte. In plaats van één gezin maken er soms wel 8 personen, nog los van de zorgverleners, gebruik van de ruimte. En die hebben er ook niet specifiek voor gekozen een groot deel van de tijd met deze groep door te brengen. Er zal dus meer langs elkaar heen geleefd worden en door de groepsgrootte wordt meer geluid geproduceerd.

Prikkels
Een extra reden om aandacht aan het geluid te besteden is de gevoeligheid voor prikkels van de gebruikers van de ruimte. Hoge geluidsniveaus zijn voor de bewoners oncomfortabel en zorgen vaak voor angst en onrust. En dat kan leiden tot probleemgedrag.

Oplossingen voor plafonds en wanden
De makkelijkste oplossing om de geluidsomgeving te verbeteren in zorgwoonkamers, is het aanbrengen van een verlaagd plafond met absorberende eigenschappen. Tegelijkertijd is het algemene beeld dat mensen hebben van een systeemplafond alles behalve huiselijk: witte tegels in een zichtbaar grid met een zakelijke of zelfs instellingssfeer. En dat is nu juist in deze situatie niet gewenst. Gelukkig zijn er ook andere oplossingen mogelijk om tot een huiselijke sfeer te komen én een goede akoestiek te realiseren, zowel in de vorm van een systeemplafond als door middel van van vrijhangende plafondelementen of wandpanelen.

Wanneer er al vroeg in het ontwerpproces nagedacht wordt over de ruimteakoestiek, kan in samenspraak met de architect een oplossing bedacht worden die prettig is voor zowel het oog als het oor. En daarmee worden ook de woonkamers in zorginstellingen een echte fijne plek om te wonen.

Jikke Reinten

Reinten is concept developer healthcare bij Ecophon. Zij is verantwoordelijk voor de kennisdeling op het gebied van akoestiek en geluid in zorgomgevingen. Ze heeft Bouwfysica gestudeerd aan de Technische Universiteit Eindhoven en heeft een grote interesse voor de manier waarop de gebouwde omgeving invloed heeft op ons welzijn.