Of je nu een boek over taxatieleer openslaat of een publicatie over vastgoedtransacties leest; hét woord dat voortdurend terugkomt is ‘transparantie’. Door tal van regels wordt onze beroepsgroep er steeds weer – terecht – op gewezen dat makelaars en taxateurs transparant dienen te handelen vanwege het grote economische en maatschappelijk belang. Iedereen moet erop kunnen vertrouwen dat vastgoedtransacties open en transparant verlopen.

Transparant handelen is dus een van de sleutelwoorden in onze sector, en daar wil ik het op deze plaats eens over hebben. Want geldt die eis dan ook niet voor de overheid?

Als taxateur dien ik de regels van European Valuation Standard (EVS) van TEGoVA te volgen en dat is niet zonder reden. In het verleden is de vastgoedwereld te vaak geconfronteerd met allerlei ondoorzichtige transacties. Die hadden maar één doel: ze moesten iets verbergen.

Forse straffen
Rechtszaken waren het gevolg, met – alweer terecht – forse straffen. Wie kent de ‘Klimopaffaire’ niet? Al die zaken die het daglicht niet konden verdragen en een grote groep integere beroepsbeoefenaren schaadden, hebben geleid tot een groot aantal maatregelen, zoals de aansluiting door beroepsbeoefenaren bij EVS of IVS en de oprichting van het veelbesproken NRVT (Nederlands Register Vastgoed Taxateurs).

Er kwamen ook taxatiestandaarden en reglementen die duidelijke richtlijnen geven voor de handelwijze van taxateurs en andere beroepsgroepen die zich met vastgoedwaarderingen en -transacties bezighouden. Prima: de samenleving heeft immers recht op duidelijkheid en op integere beroepsbeoefenaren.

En de overheid?
De overheid verwacht van deze beroepsgroepen dat ze zich aan die richtlijnen houden. Echter: als het voor de eigen portemonnee van diezelfde overheid goed uitkomt, mis ik nog wel eens de zo gewenste transparantie. Nóg kwalijker is het als burgers op een dwaalspoor komen omdat de overheid niet volledig transparant is in hun informatieverschaffing

Makelaars en taxateurs die betrokken zijn bij onteigeningszaken tussen overheid en burgers zullen dit fenomeen wel herkennen: wie transactiegegevens probeert te achterhalen, loopt tegen een woud van allerminst transparante transacties aan. Door dat gebrek aan transparantie is er geen duidelijkheid over de bedragen die de overheid bij bepaalde transacties heeft betaald. Op deze manier wordt het voor andere belanghebbenden onmogelijk om op basis van vergelijking hun prijs volledig onderbouwd te bepalen. Terwijl juist die onderbouwing met de volledige feiten zorgt voor de broodnodige transparantie.

Zelfde patroon
Vaak zie ik het zelfde patroon: er wordt een prijs bepaald, die altijd lager ligt dan de prijs van de verkopende partij. Vervolgens wordt dan toch een akkoord bereikt met de verkoper, maar wel onder één belangrijke voorwaarde: dat het te betalen bedrag gesplitst wordt in één deel als koopsom en één deel als schadevergoeding of compensatie in welke vorm dan ook.

Deze handelwijze leidt ertoe dat in openbare registers zoals het Kadaster niet te achterhalen is wat werkelijk is betaald voor een object. Vervolgens beschikken taxateurs niet over de exacte informatie, zodat er niet tot achter de komma onderbouwd kan worden met de juiste gegevens. Een kwalijke zaak.

Er ligt een schone taak voor de overheid om de broodnodige transparantie tot stand te brengen.

Louis Huijts REV RT is voorzitter sectie Bedrijfsmatig Vastgoed van VBO Makelaar

Grote foto is van Freepik